Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

"Nos ancetres les Gaulois etaient blonds"
("Bizning ajdodlarimiz gallar oqtanli 
bo‘lishgan") singari poemalarni yod olishga majbur etilar edi. Jazoir 
La France 
musulmane, 
ya'ni musulmon Frantsiyasi edi. Frantsiya osonlik bilan Jazoirni bo‘lib 
yuborishni istamas edi. 1952-1956 yillardagi ozodlik urushi paytida Frantsiya Jazoir 
aholisi o‘n foizining, taxminan, bir million kishining yostig‘ini quritdi. Ushbu epizod - 
Million nafar jafokash kishi inqilobi - musulmonlar tasavvuridagi G'arb ongiga notanish 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
147
bo‘lgan muhim jihatdir. 1992 yili, sotsialistlarning bir partiya rahbarligiga asoslangan 30 
yillik turg‘unlikdan so‘ng, bu mamlakatda saylov o‘tkazildi.
Richard Nikson o‘sha yili chop etilgan "Lahzani ushlab qoling" kitobida bunday deb 
yozadi: " Musulmonlar ko‘chalarni baqir-chaqir namoyishlar bilan to‘ldirishi mumkin, 
biroq ular so‘rov o‘tkazish orqali hokimiyatni qo‘lga kiritishga qodir emas". "Islom najot 
fronti"(INF) vakili bo‘lgan jazoirlik musulmonlarning fikri esa butunlay boshqacha. 
Saylovda 207 ta o‘rin uchun kurash olib borildi, shundan 188 tasini "Islom najot fronti"
egalladi. Hokimiyat tepasidagi xunta bor-yo‘g‘i 16 ta o‘rinni egalladi, qolgan o‘rinlarni 
esa sotsialistik partiyalar va mustaqil nomzodlar qo‘lga kiritdi.
11 yanvar kuni harbiylar hokimiyatni qo‘lga oldi va saylov natijalarini bekor etdi. Ular 
INFni qonundan tashqari deb e'lon qildi va uning minglab rahbarlarini Sahroi Kabir 
ichkarisidagi kontsentratsion lagerga jo‘natdi. Musulmon yo‘lboshchilari G'arbni bu 
davlat to‘ntarishini qoralashga da'vat etdi, ammo ular sukut saqlashdan boshqa narsa 
yaramadi. Sanktsiyalar joriy etish niyatidan yiroq bo‘lgan G'arb davlatlari bu 
mamlakatdagi hukmron rejimni pul bilan ko‘mib tashlay boshladi. Xalqaro valyuta 
jamg‘armasi 300 million AQSh dollari miqdorida shoshilinch yordam berdi. 1994 yili yana 
prezident saylovi o‘tkazildi. Unda islom partiyalarining ishtirok etishi taqiqlab qo‘yildi. 
General Lamin Zerual prezident etib saylandi, G'arb uni samimiy tabrikladi va endi 
hamma narsa "iziga tushib ketadi", deb umid bildirdi.
Bu bilan musulmon dunyosiga nima shama qilinayotgani aniq edi. Mabodo, demokratiya 
G'arbning suygan diktatorlarini jamiyatning konservativ qadriyatlariga sherik bo‘lgan 
mashhur arboblar bilan almashtirishni nazarda tutsa, unga toqat qilinmaydi. Afsuski, hali 
bu mash'um saboq ham kam ekan. Islom harakati o‘z rahbariyatining hokimiyatdan 
chetlashtirilishi bilan parchalanib ketdi. Manfaatlari toptalgan o‘sha xalqning ma'lum bir 
bo‘laklari rejimning vahshiyliklariga qarshi qo‘liga qurol oldi. Albatta, hokimiyat ham 
qarab turmadi. Shu vaqtgacha 50 mingdan oshiq jazoirliklar o‘ldirildi. "Emnesti 
Interneshnl"ning 1995 yilgi ma'lumotlarida ta'kidlanganiday:
Xavfsizlik kuchlari minglab odamlarni o‘ldirdi. Odamlarni sud qilishda xalqaro me'yorlar 
asosidagi adolatga rioya qilmaslik hollari davom etmoqda. Ma'lum qilishlaricha, qiynoq 
va shafqatsizlik, ayniqsa, qamoqda ushlab turish paytida keng tarqalgan. Yil davomida 
xavfsizlik kuchlari hibsga olgan kishilar "daraksiz yo‘qolgan". 
Yo nihoyat adolatli saylov o‘tkaziladi, yoki bo‘lmasa, bu dahshatlar abadiy davom etadi.
Albatta, chirkin G'arb matbuotida yovuz aqidaparastlar demokratiyani qabul qila 
olmasligi xususidagi baqir-chaqirlar bo‘lib turishi tabiiy hol. Ammo INF rahbariyatining 
ilg‘or fikrlaydigan qismi Jazoir o‘zining hukmronligi ostida demokratik davlat bo‘lib 
qolishini ochiq-oydin bayon etdi. Uning ma'naviy rahnamosi Shayx Abdulhamid bin Badis 
bunday deb yozgan edi: "Hech kim odamlarning roziligisiz ularni boshqarishi mumkin 
emas. Hokimiyatni kimgadir berish yoki tortib olishni odamlarning o‘zi hal qiladi". Jazoir 
musulmonlari sahnasidagi vahhobiylar demokratiya printsipini yomonotliq qilayotgani 
to‘g‘ri, ular musulmonlarga, hokimiyatni Allohning qonunini bekor yoki mayib qilishi 
mumkin bo‘lgan partiyalarga berishni dinimiz taqiqlaydi, deb da'vo qiladi. Biroq INFning 
Yevropadagi bosh vakili Anvar Haddam tez-tez norozilik bildirganiday, Jazoirdagi 
yetakchi islom harakatining maqsadi o‘zini hokimiyat tepasiga olib kelishi mumkin 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter