Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

"Boshqa bir ovozda"
kitobida ayollarning ovozi "bo‘lakcha, ammo tenghuquqli 
ma'naviy robita"ni egallaydi. Jilliganga ko‘ra, ayollar axloqiy masalalarga "kontekstdan 
kelib chiqib yechim topadi": Ular adolat etikasidan ko‘ra g‘amxo‘rlik etikasiga moyildir... 
Buning sababi xudbinlik genining tadrijiy strategiyasida yoki ona va bolaning noyob 
munosabatlarida bo‘lishi mumkin. Jilliganning qarashi bahslidir, biroq u shu nuqtai 
nazardan bahslardan ustun turadiki, hozirgi kunda jinsga oid konstruktiv qarashlar ota 
va ona ismli ilohiyotni tushunishda musulmon jins diskursiga foydali zamin hozirlab 
berishi mumkin. Ilohiyotning ota va ona ismlari dunyoda o‘zaro muloqotga kirishadi, 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
72
inson mohiyatida turli ko‘rinishlarda namoyon bo‘ladi, ilohiyotning navbatma-navbat 
vujudga kelgan teofaniyasi sifatida izohlanadi.
To‘g‘risini aytganda, shariatning jinsga oid ko‘plab individual ahkomlariga To‘rt Maktabda 
kerakli tarzda joriy etilgan ijtihod tuzatishlariga nisbatan feministlarning nuqtai nazari 
o‘zgarishi ahamiyatini baholab o‘tirishga mening vaqtim yo‘q. Biroq men bu Zakiya 
Demir va Zahro Rahnoverd singari musulmon ayol yozuvchilari himoya qilayotgan 
jinslarni o‘zaro ajratish ozod qilish strategiyasi sifatida qayta baholashga sabab bo‘lishi 
mumkinligini taxmin qilyapman, ozod qilish strategiyasi kamsituvchi bandlik hukmiga 
daxldor bo‘lmagan paytda ayollik mohiyati va nasl qoldirish birdamligini asrab qolishi 
mumkin. Meri Deli va boshqalar erkaklar bilan muloqot qilishni isyonkor tarzda rad etish 
va haqiqiy egachilikni joriy etish uchun qal'a sifatida "ayollar makoni"ni yaratishni yoqlab 
chiqqan edi.
Irigaray "Jinsiy tafovut etikasi" kitobida erkaklar yaratgan texnologik ish joylarini 
qoralaydi. Uning fikricha, bunday ish joylari ma'lum bir darajada qardoshlik vujudga 
kelishiga sabab bo‘ladi, [va] jinsiy tafovutni yo‘qqa chiqaradi". Raqobat qilish uchun 
ayollar erkaklarning biror maqsadga erishishni ko‘zlovchi "tor qarash" usulini 
o‘zlashtirishi hamda shuning natijasi o‘larak, biotsid
[169]
, chayqovchilik va ayollarga, 
endilikda esa jinsga qarshi bo‘lgan ijtimoiy olibsotarlik makoni haqqi-hurmati o‘zlarining 
gormonlarga joylangan mohiyatidan voz kechishi lozim. Uning kuzatishicha, "yaqin 
vaqtlardagi jinsiy ozodlik jinsiyatning yangi bir etikasini yarata olmadi", Grir ham 
shikoyat qilganiday, dastlab ayollarning o‘zi bundan aziyat chekdi. Biroq uning 
yozishicha, feministlarning isyon ko‘rinishidagi javobi "ko‘pincha boshpana va o‘zlariga 
hudud hozirlash imkoniyatini ham barbod qiladi. Biz qanday qilib ayollarga ayricha 
boshpana va hudud barpo etishimiz mumkin?" Bu savol islomga ham tegishlidir; biroq 
Grirning javobi odamning ensasini qotiradi va befoyda bo‘lishi ham mumkin. U ham 
Levinas
[170]
singari sevishda inqilobni, o‘zaro murosaga asoslangan "ijtimoiy va 
madaniy rang-baranglik»ni, imo-ishora va jinsiyatning yangi tilini, erkaklar ayollarning 
bo‘lakcha tabiatini qayta baholashi kerakligini talab etadi.
Uning, jinslarning o‘zaro tafovutiga oid yangi molekulyar genetik tadqiqotlar tufayli 
bo‘lsa kerak, erkak mijozining o‘zgaruvchanligidan tushkunlikka tushishining kuchayib 
borishi haqidagi qarashlari zo‘rma-zo‘raki fikrlashga o‘xshab ko‘rinadi va u haqiqiy va 
o‘zaro ko‘ngil yaqinligi uchun kerak bo‘lgan kun tartibidagi masalalarning bittasidan 
ortig‘iga yaramaydi. Biroq biz uning tashxisida ancha istiqbolli yechimlar kalitini 
topishimiz mumkin. Buni uning o‘zi juda-juda istaydi. Uning qayd etishicha, «bizning 
jamiyatlar