Chansons de Geste
(
fr.)
"Harakat qo‘shiqlari" ma'nosini inglatadi. Frank qiroli Sharl I (742-
814) bilan bog‘liq rivoyatlar asosida paydo bo‘lgan frantsuz poemalari
("Britannika").- Tarj.
[370]
Norman Daniels,
Heroes and Saracens: an interpretation of the Chansons de Geste
(Edinburgh,
n.d.).
[371]
G'azzoliy bu o‘rinda Allohning Odam Atoga har ming ruhning 999 tasi «
ba's an-nur
" (olov
ahli)ni olib chiqishni buyurgani bayon etilgan mashhur hadisga ishora qilyapti. (Bukhari, Riqaq, 46;
see Ibn Hajar al-'Asqalani,
Fath al-Bari sharh Sahih al-Bukhari
[Cairo, 1959], VII, 196.)
[372]
G'azzoliyning gaplari «Dunyo» nashridagi «Al-Muqaffa"ga tegishli bo‘lsa kerak. Tarixiy shaxs
bo‘lgan Al-Muqanna (vaf.mil.783 y.) o‘zini Allohning inkarnatsiyasi, ya'ni ruhiman, deb da'vo qilgan va
Markaziy Osiyoda qonli qo‘zg‘olon ko‘targan; xalq xotirasi bunday ishlarni G'azzoliy davriga qadar
yaxshi saqlab qolgan. Qarang: 'Abd al-Qahir al-Baghdadi,
al-Farq bayn al-firaq
(Cairo, 1328/1910),
257-8.
[373]
Abu Hamid al-Ghazali,
Faysal al-tafriqa bayn al-Islam wa'l-zandaqa
, ed. Sulayman Dunya
(Cairo, 1381/1961), 206. Bizning manbalarda Muqanna chet El bosqinchilariga qarshi kurashgan
qahramon sifatida talqin etilsa, diniy manbalarda u mana shunga o‘xshash soxta payg‘ambar sifatida
qoralanadi. - Tarj.
[374]
Din amaliyoti A'rofga tegishli oyat xususida bir to‘xtamga kela olmadi («A'rof» surasi, 46-47-
oyatlar), biroq tepalik g‘oyasi qonuniy talqin sifatida qabul qilingan. Bu talqin yetakchi sahoba
Hudhayfa ibn al-Yamanga nisbat beriladi. Masalan, qarang: Ibn Jarir al-Tabari,
Jami' al-bayan fi ta'wil
ai al-Qur'an
, Shakir and Shakir ed., volume XII (Cairo, 1957), 452: «Ba'zi birovlar Odam Ato
avlodlaridan bir guruhining yaxshi va yomon amallari o‘zaro tengdir, shuning uchun ular Alloh
taqdirlarini hal etguncha o‘sha joyda tura turadi. So‘ngra Alloh ularni o‘z marhamati bilan jannatga
kiritadi". Garchi bu qarash hech qachon muhim ahamiyatga molik, deb hisoblanmagan bo‘lsa-da,
ekzegetik an'ananing aksariyati uni qabul qilgan.
[375]
G.N. Jalbani,
Teachings of Shah Waliyullah
(Lahore, 1967), 158.
[376]
Agnostitsizm
[
ingl
. agnosticism <
yunon
. agn
ō
stos bilib bo‘lmaydigan]
fals. -
ob'ektiv borliq
va uning qonuniyatlarini bilishni inkor qiladigan falsafiy ta'limot.
- Tarj.
[377]
al-Murtada al-Zabidi,
Ithaf al-sada al-muttaqin sharh Ihya' 'ulum al-din
(Cairo, 1311AH), 10,
494-5.
[378]
Do'stlaringiz bilan baham: |