Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

XOLID IBNI VALIDNING BUTUNLAY ISHDAN BO’SHATILISHLARI 

 

Suriya voqeasi tamom bitganidan keyin Umar ibni Hattob Xolid ibni Validni oddiy 

qo‘mondonlikdan ham bo‘shatdilar. O’rtada ba’zi bir sabablar bunga bahona bo‘ldi. Xolid 

ibni Valid Antokiyaga hujum qilib juda ko‘p g‘animatni qo‘lga kiritgandilar. Ba’zi birovlar 

---

Xulafoi roshidiyn. Rizouddin ibn Faxriddin 

 

 

www.ziyouz.com kutubxonasi 

42

g‘animatdan ulush olish ilinjida Xolidning oldiga boradilar. Ash’ab ibni Qays Xolid ibni 

Valizdan o‘n ming dirham mukofot olgandi. Mana shu mukofotni qaysi puldan berganligi 

tekshirilib, oxiri Xolid ibni Validni ishdan olish yakunlandi. 

Xolid ibni Valid johiliyat zamonida arab zadogoni Valid ibni Mug‘iraning o‘g‘li edilar. 

Mahoratli askar bo‘lganlaridan Makkaning suvoriylariga qo‘mondonlik qilardilar. Uhud 

kabi mushriklar g‘alaba qilgan urushlarda asosiy ish ko‘rsatgan kimsa ham Xolid ibni 

Valid edilar. 7-yili Amr ibni Os bilan bir vaqtda Islomni qabul qilgandilar. Islomni qabul 

qilgach, avvalgidan ko‘ra ham shijoatla va mahoratla janglarda qatnashgandilar. 

Rasululloh hazratlari Xolid ibni Validga «Sayfulloh» deb laqab bergandilar. Janob risolat 

maobdan so‘ng Abu Bakr davrlarida ko‘tarilgan isyonlarni bostirishda ham Xolid ibni 

Valid zo‘r qahramonliklar ko‘rsatgandilar. Iroq va Suriyani fath etilishida ham zo‘r 

jasoratlar ko‘rsatgan kim-sa edilar. 

Biroq Umar ibni Hattob siyosiy nuqtai nazar bilan Xolid ibni Validni avval 

qo‘mondonlikdan, keyin fursat topib, oddiy qo‘mondonlikdan ham bo‘shatib yubordilar. 

Albatta, siyosiy jihatdan ehtimol Umarning ishlari to‘g‘ri bo‘lgandir. Zero, Xolid ibni Valid 

askarlar ichida ham, xalq orasida ham obro‘-e’tiborlari juda zo‘r bo‘lib ketgandi. Uzoqni 

ko‘ra bilgan Umar ibni Hattob ehtimol mana shu obro‘-e’tibor natijasida kelajakda biror 

ko‘ngilsiz voqea kelib chiqishining oldini olish maqsadida Xolidni umuman davlat 

ishlaridan chetlashtirgan bo‘lsalar kerak. Biroq Xolid ibni Valid nihoyatda oliyjanob bir 

kimsa edilar. Vazifalardan ketishlari har qancha og‘ir botgan bo‘lsa-da, ammo biror-bir 

qarshilik ko‘rsatishni o‘ylab ham ko‘rmadilar. Bo‘lmasa askarlar ichida obro‘lari juda 

yaxshi edi. Mana shu obro‘ga ishonib qarshilik qilsalar ham bo‘lardi. Lekin oliyjanob 

sifatlarga ega bo‘lgan Sayfulloh Xolid ibni Valid Islom davlatini ichidan yemirilishiga 

ko‘maklashadigan bunday noma’qul ishga qo‘l urmadilar. Ma’muriyatdan butunlay 

uzoqlashtirilgach, Xolid ibni Valid Ximsda yashadilar. O’lim oldida ushbu gapni aytganlari 

rivoyat etiladi: «Men yuzdan ortiq hujumlarda qatnashdim, Badanimda qilich tegmagan 

yohud jarohatning asari bo‘lmagan o‘rin yo‘qdur. Umrimning oxirida esa xuddi eshak 

kabi ko‘rpamda yotib o‘lmoqdaman». Xolid ibni Validning qabri muboraklari hozir ham 

Ximsdadur.