Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

27

IKKINCHI HALIFA UMAR IBNI HATTOB 

 (Raziyallohu anhu) DAVRLARI 

 

UMAR IBNI HATTOBNING TARJIMAI HOLLARI SIFAT VA OILALARI 

 

Umar ibni Hattob qoruvli, uzun bo‘yli, quyuq-soqol mo‘ylovli, boshlarining old tomoni 

sochsiz, ikki qo‘llari bilan teng harakat qila oladigan, ulkan odimlar tashlab, biroz 

shoshilibroq yuradigan kishi edilar. 

O’zlari Quraysh qabilasidan bo‘lib, otalarining nomlari Hattob o‘g‘li, Nufayl o‘g‘li, Abdul 

Uzzo o‘g‘li, Riyoh o‘g‘li, Qurt o‘g‘li, Razoq o‘g‘li, Adiy o‘g‘li Ka’bdur. Nomlari Umar, 

kunniyalari Abu Xafs, laqablari esa Foruqdir. 

Haq birla botilni o‘rtasini to‘g‘ri ajratganliklari uchun Rasu-lulloh hazratlari 

tomonlaridan ushbu Foruq, ya’ni ajratuvchi de-gan laqab bilan laqablangandilar. Onalari 

Xantama nomli ayol bo‘lib, Qurayshning bani maxsum naslidandurlar. Umar (r.a.) fil 

yilidan uch yil keyin tug‘ilgan bo‘lib, Rasululloh payg‘ambarlikka musharraf bo‘lgan 

vaqtlarida 27 yoshlar chamasida edilar. 

 

Umar ibni Hattob johiliyat zamonida sharif va sayyid kishilardan bo‘lib, Qurayshning 

elchilik xizmatini bajarardilar. Yoshlik pallalaridan tortib to xalifa bo‘lgunlariga qadar 

savdogarlik bilan shug‘ullangandilar. O’zlarining aytarlik katta boyliklari yo‘q edi. Yoshlik 

vaqtlarida otalarining qo‘ylarini boqib yurardilar. Xalifa bo‘lib, amalga mingan vaqtlarida 

mana sho‘ yoshlik ayyomlarida qo‘y boqib yurgan yerlaridan o‘tib qolsalar har doim 

«Mana shu yerlarda Hattobning qo‘ylarini o‘tlatib podachilik qilardim. Otam muomalasii 

qattiq kishi edilar. Ba’zan qo‘y boqib, ba’zan esa o‘tin terib kunni o‘tkazardim. Hozir esa 

xalqni kutishga boshladim. Endilikda mendan ustun Rabbil olamindan boshqa kimsa 

yo‘q» — der ekanlar. 

Ular johiliyatda Abu Jahl kabi xalq ichida nufuzga ega kimsa bo‘lgandilar. G’oyat qattiq 

qo‘lliklari bilan omma o‘rtasida shuhrat topgandilar. Musulmon bo‘lmasliklaridan burun 

ahli Islom Umardan juda qattiq izolar chekkandilar. Shu sababdan Rasululloh Abu Jahl 

yohud Umarni Islomiyatga kiruvlarini orzu etardilar. Shunday bo‘lganda ahli Islomga 

mushriklar izolari bilan pasayar, degan umidda bo‘lardilar. Umar Islomga kirmaslaridan 

avval ahli Islom o‘zlarining ozchiliklari hamda qurayshlarning jafolaridan ehtiyot chorasi 

sifatida ibodatlarni yashirin tarzda ado etardilar. Ko‘proq ular Arkam ibni Abu Akram 

hovlilariga yashirincha yig‘ilib ibodatlarini o‘tashar va hamda Rasulullohdan din 

ta’limlarini o‘rganishardi.