Microsoft Word uk d. Abduraximov doc

 
8– амалий машғулот. 
Мавзу:
Рақамлий ахборотларни кодлаш. Сонларни фиксерланган ва 
қўзғалувчи нуқта орқалий ифодалаш.
Ажратилган вақт - 2 соат. 
Дарснинг мақсади:
Рақамлий ахборотларни кодлаш, сонларни фиксерланган 
ва қўзғалувчи нуқта орқалий ифодалаш масалаларини ўрганиш. 
Идентив ўқув мақсадлари: 
1. Рақамлий ахборотларни кодлаш устида амаллар бажара олади. 
2. Сонларни фиксерланган ва қўзғалувчи нуқта орқалий ифодалаш устида 
арифметик амаллар бажара олади.
Керакли жиҳоз ва материаллар:
Маъруза матнлари, ҳар хил адабиётлар, 
маъруза дафтарлари. 
Қисқача назарий қисм. 
Бутун сонлар жуда осон кодланади, бунинг учун 
бутун сонни олиб иккига бўлинади, бўлинма яна иккига бўлинади ва бу 
процесс бўлинмада иккидан кичик сон қолгунча давом еттирилади. Охирги 
бўлинма ва ҳар бир бўлишдан чиқган қолдиқ, чапдан ўнгга қараб жамланади 
ва бу берилган сонни иккилик кодидаги кўриниши бўлади.
19:2=9+1
9:2=4+1
4:2=2+0
2:2=1+0
Шундай қилиб 19
10
= 1001
0 дан 255 гача бўлган ўнли сонларни иккилик коди орқали ифодалаш учун , 
иккилик кодини саккизта разряди ( 8 бит) йетарли. Ўн олти бит еса 0 дан 
65535 гача бўлган ўнли сонларни иккилик коди орқали ифодалаш имконини 

---

36
беради. Ҳақиқий сонларни кодлаш учун 80- разрядли коддан 
фойдаланилади. Бунда кодланмоқчи бўлган сон аввал нормал кўринишга 
келтирилади.
Масалан
123456789=0,123456789-10
10
Сонни биринчи қисми мантисса , иккинчи қисми характеристика 
дейилади.
 
Ишни бажариш тартиби: 
Қуйидаги вариантлар бўйича берилган топшириқларга жавоб тайёрланг: 
1. Сонларни фиксерланган ва қўзғалувчи нуқта орқалий ифодалаш 
деганда нимани тушунасиз. 
2. Қўзғалувчи нуқта орқалий ифодалашнинг IEEE-754-1985 стандарти 
ҳақида маълумот беринг. 
3. Қуйидаги формула бойича сонлар устида амал бажаринг:
M- мантисса (бўлинувчи қисм), N- рақамли тизим асоси, Р- тартиблаш 
сони.
a) 23,42
b) 345,2 
c) 2223445,112 
4. Single, Double, Long double типларининг IEEE-754-1985 тизимидаги 
қиймат чегаралари ҳақида алумот беринг. 
5. Қуйидаги рақамлар устида амаллар бажаринг:
a) 23,42 +
b) 2223445,112-
c) 3445,13-