Microsoft Word uk d. Abduraximov doc

Керакли жиҳоз ва материаллар:
Маъруза матнлари, ҳар хил адабиётлар, 
маъруза дафтарлари. 
Қисқача назарий қисм. 
Физика курсидан бизага маълумки товуш – бу 
ҳавода, сувда ёки бошқа муҳитда тарқалувчи узлуксиз ўзгарувчи амплитуда 
(интенсивлик) ва частотага ега бўлган меҳаник тўлқиндир. Товушли тўлқин 
горизантал ва вертиcал чизиқларга бўлинади. Горизантал чизиқлар- бу 
товушнинг даражалари, вертикал эса -1 секунда овозни даражасини олчовчи 
ҳажм(1 секунд ўлчов даражаси бу 1 герсга тенг ёки частота 
дискретизацияси). Амплитуда қанча баланд бўлса, товуш овози шунча баланд 
бўлади; частота қанча паст бўлса, тон шунча паст бўлади. Овоз тони еса 
овозли тўлқиннинг частотаси (ёки тўлқин даври) орқали аниқланади. 
Овознинг баландлиги частотага боғлиқ. Частота юқори бўлган сари овоз 
баландроқ бўлади. Овоз частотаси герц (Гс) ёки килогерц (КГс)да ўлчанади. 
1Гс=1/с, яъни 1Гсдаги тебраниш даври 1с тенг бўлган тўлқинга мос келади. 
Овознинг баландлиги децибелларда ўлчаниб (ДБ) деб белгиланилади. 
Ушбу ўлчов бирлиги Александр Грема Белла номига берилган. 
Инсон секундига 20 тебраниш частотадан 20000 тебраниш частотали 
овозни, яни, максимал интенсивлиги минимал интенсивлигидан 10
14
мартта 
(юз минг миллярт) катта бўлган интенсивлик диапозонлик овозларни қабул 
қила олади. 
Овоз 
Баландлиги (дБ) 
Инсон қулоғининг сезгирлигининг қуйи 
чегараси 
0 
Япроқ шивири 10 
Сўзлашув 60 
Автомобил сигнали 90 
Реактив двигател 120 
Оғриқли қабул қилиш чегараси 140 
Овоз баландлиги – бу овозли товуш интенсивлигига пропорционал 
бўлган қувват даражасидир. 
Вақтинчалик овозни дискретлаш 
Узлуксиз овоз тўлқини алоҳида кичик вақтинчалик қисмларга бўлинади. 
1 секунда ўлчанган овознинг дискретлаш частотасини диапазони 8000-
48000га тенг. 

---

31
Шу сабабли, узлуксиз овозли сигналларни компуютерга ўтказишда 
уларни рақамликка ўтказиш керак ва аксинча рақамли сигналларрни 
компуютерда овоз чиқариш учун узлуксиз овозли сигналга ўтказиш керак.
Бунинг учун махсус қурилма УРЎҚ (узлуксиздан рақамлига ўтказувчи 
қурилма), 
РУЎҚ 
(рақамлидан 
узлуксизга 
ўтказувчи 
қурилма)лар 
қўлланилади.