Microsoft Word Turoperator majmua tayyor doc

 

---

387
 
9.2.Turlarni rejalashtirish va shartnomali reja. 
 
Yangi mo‘ljallangan joyga turlarni tashkil etish to‘g‘risida qaror 
qilishdan oldin turistik firma marketing tadqiqotlarini o‘tkazadi. 
Iste’molchilar nimani afzal ko‘rishi va talab ehtiyojlar, tendensiyasini 
aniqlash zarur. Bu haridor (turist)ni barcha ehtiyojlariini yanada to‘liq 
qondirish uchun turpaketni shakllantirishga yordam beradi. Bu tadqiqotlar 
turlarni rejalashtirish jarayonini to‘g‘ri yo‘naltirishga va xizmatlar yetkazib 
beruvchilari bilan kompaniyani shartnomalar yuritishga yordam beradi. 
Xizmatlarni sherik-yetkazuvchilari bilan o‘zaro munosabatlar 
shartnoma shaklida (shartnomalar tuzish yo‘li bilan) rasmiylashtiriladi. Har 
bir ish (mehnat faoliyati) yilida (yoki boshqa ish davrida) shartnoma 
tuzilayotgan vaqtda shartnoma kompaniyasi ilgari turadi. 
Shartnoma kompaniyasidan oldin odatda qo‘yidagi bo‘limlardan iborat 
bo‘lgan shartnoma rejasi tuziladi: 
-
sherikning nomi; 
Ishlarni aniq turlari ko‘rnishlari: 
•
Shartnomaga amal qilish muddati; 
•
Shartnomalarni tuzish muddati; 
•
O‘ta o‘ziga hos muhim ma’lumotlar; 
 
9.3.Sayohatlarni loyihalashtirish. 
 
 
«Turistik-ekskursion 
xizmat 
ko‘rsatish. 
Turistik 
xizmatlarni 
loyihalashtirish» 28681.1-95 GOST iga muvofiq sayohatni loyihalashtirish 
turistlar talablari bilan bu loyihalashtirishni amalga oshiradigan korxona 
imkoniyatlarining o‘zaro muvofiqlashuvini ko‘zda tutadi. 
Mazkur GOSTda ko‘rsatiladiki, loyiha hujjatlari «Iste’molchilar 
huquqlarini himoya qilish to‘g‘risidagi» Qonunga muvofiq turistlar hayoti, 
mulki va sog‘ligi ya’ni, atrof-muhitni himoya qilishni ta’minlaydigan 
havfsizlik talablarini o‘zida mujassamlashtirishi lozim. 
Xizmatlarni loyihalashtirish asosi bo‘lib verbal model (yoki qisqacha 
ta’rifi), ya’ni xizmatlar bozorini o‘rganish natijasida aniqlangan, buyurtmachi 
bilan kelishilgan va xizmatlarni bajaruvchi imkoniyatlarini hisobga oladigan 
talablar to‘plamidir. 
Xizmatlar tavsifi tegishli xizmatlar turiga to‘lgan davlat standarti 
talablaridan past bo‘lmasligi lozim. Loyihaga xizmatlar xavfsizligini 
ta’minlash bo‘yicha, xizmatlar iste’molchilari va ularning mulklari, xizmat 
ko‘rsatuvchi personallar, atrof-muhit uchun xavfli minimallashtirish bo‘yicha 
aniq talablarni qo‘shish kerak. 
Turistlarga istalgan xizmat ko‘rsatish turiga bo‘lgan talablarni aks 
ettiradigan hujjatlarda quyidagilar bo‘lishi lozim: 
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish usullari, shakllari va jarayonlarning 
tasvirlanishi; 

---

388
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish jarayonlari tavsifnomalari;
•
foydalaniladigan jihoz (uskuna)larning qabul qilish qobiliyati va 
miqdori, turga talablar; 
•
personallarning zarur miqdori va ularning professional 
tayyorgarlik darajasi; 
•
xizmat ko‘rsatishning shartnoma ta’minoti; 
•
turistlarga xizmat ko‘rsatish kafolatlari; 
•
rekreatsion resurslar egalari, sanitariya-epidemiologiya nazorati 
organlari. Yong‘in xavfsizligi nazorati va boshqa tashkilotlar bilan 
kelishilganlik. 
Turistlarga xizmat ko‘rsatishning aniq talablari amaldagi me’yoriy 
hujjatlardagidan past bo‘lmasligi lozim. 
Turistlarga xizmat ko‘rsatish jarayonlarini loyihalashtirish xizmatlar 
ko‘rsatilishining alohida bosqichlari bo‘yicha amalga oshiriladi va ularning 
bir-biriga texnologik kartalar tuziladi. Turistik xizmatlarni loyihalashtirish 
natijasi texnologik hujjatlar (texnologik haritalar, instruksiyalar, qoidalar, 
reglament va h.k.) hisoblanadi. 
«Turistik sayohat» xizmatini loyihalashtirish ikki bosqichni ko‘zda 
tutadi:
1)"turistik sayohat" xizmatiga kiradigan har bir xizmatni turistlarga 
xizmat ko‘rsatish dasturiga muvofiq ravishda loyihalashtirish. 
2) "turistik sayohat" xizmatini bir butun holda loyihalashtirish. Turist 
talabiga binoan xizmatlarni loyihalashtirishda xizmatlarni 
bajaruvchi-korxona imkoniyatlarini hisobga olish lozim. 
"Turistik sayohat" xizmatining qisqacha ta’rifi aholining talablari va 
to‘lov qobiliyatini, turistik sayohatlarga bo‘lgan talabini, shuningdek, ma’lum 
regionnning rekreatsion resurslari imkoniyatlarini o‘rganish asosida tuziladi. 
U turistlarga xizmat ko‘rsatish dasturi loyihasida yanada aniqlashtiriladi. 
Xizmat ko‘rsatish dasturini ishlab chiqishda quyidagilar aniqlanadi: 
•
sayohat yo‘nalishi; 
•
xizmatlarni bajaruvchi turistik korxonalar ro‘yxati; 
•
har bir xizmatlarni bajaruvchi korxonaning xizmatlar ko‘rsatish 
davri; 
•
ekskursiyalar va diqqatga sazovor ob’ektlar tarkibi; 
•
turistik safarlar, sayrlar ro‘yxati; 
•
hordiq chiqarish tadbirlari kompleksi; 
•
yo‘nalishning har bir punktida bo‘lish davomiyligi; 
•
sayohatga chiqadigan turistlar soni; 
•
ichki tashuvlar uchun transport turlari; 
•
gidlar, ekskursovodlar, xorijiy vakillar, instruktorlar, tarjimonlar va 
boshqalarga, shuningdek, ularni tayyorlashga bo‘lgan ehtiyoj; 
•
transport vositalarining zarur soni; 

---

389
•
turistik yo‘llanmalarning ma’lumot varaqalari uchun sayohatni 
tasvirlash shakli, reklama va ma’lumot materiallarini tayyorlash 
tartibi, ularning soni va h.k. 
Turizmni loyihalashtirish natijasida quyidagilar to‘g‘ri tarkib topishi 
lozim: 
a)turistik sayohatlarning texnologik haritalari ( 1-ilova); 
b) xizmatlar yetkazib beruvchi korxona bandligi grafikasi (2-ilova); 
v) turistik yo‘llanmadagi ma’lumot varaqasi (4-ilova); 
g) turistlarga xizmat ko‘rsatish dasturlari.