Microsoft Word texnik tizimlarni boshqarish fanidan

2.Ma’naviy rivojlanishda ongning roli. 
Ijtimoiy  ong-bu  jamiyat  xayotining  ma’naviy  tomonlari  (badiy,  huquqiy, 
siyosiy  va  boshqa  qarashlar,  mafkuralar,  axlok,  din  va  xokazo).  Insonlarning  ongi 
ularning  turmushini  belgilamay,  balki  ijtimoiy  borlik  ularning  ijtimoiy  ongini 
belgilaydi.  Ijtimoiy  borlik  bilan  ijtimoiy  ong  o’rtasidagi  munosabat  ham  rivojlanib 
boradi, bu jarayonda  ijtimoiy borlik belgilovchi ahamiyatga ega bo’lishiga karamay, 
ijtimoiy  ong  ham  muhim  o’rin  to’tadi.  Kundalik  ong  (unga  kishilar  o’zlarining 
kundalik  ishlarida  amal  qiladilar)  bilan  ilmiy  ong  (ilmiy-tadkikot,  nazariy  bilimning 
turli  tizimlarini  yaratish)  o’rtasida,  shaxsiy  ong  (ayrim  kishilarning  ma’naviy 
dunyosi)  bilan  ijtimoiy  ong  (sinflar,  guruhlar,  umumjamiyatning  manfaatlarini 
ifodalovchi  ong)  o’rtasida  farq  bor,  ijtimoiy  ongning  fakat  inson  faoliyatida  mavjud 
bo’lishi  mumkin  bo’lsada,  lekin  u  nisbiy  mustakillikka  egadir.  Ijtimoiy  ong-
shakllarini  fan,  san’at,  axlok  va  xokazoni  shaxsiy  ongdan  iborat  deb  bilmaydi. 
Ongning  funktsiyalari  fakat  kishining  tevarak-atrofdagi  vokelikda  to’g’ri  yo’l 
to’tishidan  iboratgina  bo’lmay,  balki  shu  bilan  birga  shu  vokelikni  bilish  orkali 
muayyan  dunyoni  o’zgartirishga,  uni  kayt0adan  kurishga  kumaklashishdan  ham 
iboratdir.  Inson  doimo  ishlab  chiqarish  taraqqiyoti  va  takomillashtirishining  bosh 
omili bo’lgan va bo’lib koladi. 
Masalan; iqtisodiyotda inson bosh ishlab chiqaruvchi kuch va ishlab chiqarish 
munosabatining 
sub’ekti 
sifatida 
katnashadi; 
ijtimoiy 
jamiyatda-ijtimoiy 
munosabatlarning  shakllanishidagi  o’zgarishlarda  ko’rinadi;  siyosatda-insonlarning 
davlatni  va  jamoa  ishlarini  boshqarishga  jalb  etilishi  bilan  amalga  oshiriladi; 
ruxiyatda  esa  odam  o’z  mafkurasini  shakllantirishda,  ilmiy  va  estetik  zebi-ziynat 

---

 
67
yaratishda,  odamning  ruxiy  dunyosini  boyitishda  ko’rina  boshlaydi.  Mehnat  sarfini 
baholash va  munosib iqtisodiy va ma’naviy ragbatlantirish inson omiliga va jamoani 
faollashtirishga  katta    ta’sir  qiladi,  ayniksa  bozor  munosabati  sharoitida  shaxsning 
ma’naviy  kamol  topishi,  Mehnat  kobilyatining  o’sishi  Mehnatni  to’g’ri,  adolatli 
baholashga  bog’lik.  Mehnat  hamisha  insoniyatning  yashashi  va  mavjud  bo’lishining 
negizi,  ijtimoiy  boyliklarning  asosiy  manbai  bo’lib  keldi  va  shunday  bo’lib  koladi. 
Ijtimoiy boylikdan  fakat Mehnatkash shaxsning  har tamonlama kamol topishi  uchun 
foydalaniladi. Bu yerda Mehnat birinchi bor, fakatgina ijtimoiy boylik manbai emas, 
balki  kishi  iste’molini  kondirishning  mezoni  bo’lib  koladi,  shaxsning  xaqikiy  shaxs 
sifatida tarkib topishi va shakllanishi uchun asosiy sohaga aylanadi.