Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
182
chiqqan chog‘ida boshqa savdogarlar unga omonat qilib bir muncha mol qo‘shgan edilar. 
Alarni o‘z egalariga topshirdi. Va: «Mening ustimda hech kimning haqqi qoldimi, 
va’damga vafo qilib omonat olgan mollaringizni topshirib berdimmi?» deb alardin so‘radi. 
Mol egalari rozilik bildirishib, unga ko‘p rahmat aytdilar. Ularning so‘zlari to‘xtashi bilan 
Abu ul Os o‘rnidan turib: 
— Men endi Muhammad tutgan yo‘lning haqligiga ishonib, aning diniga kirdim, — deb 
ko‘pchilik xalq ichida shahodat aytib, musulmon bo‘ldi. 
Shunda ular: 
— Mundoq ekan, nega bu ishingni oldinroq qilmading? — dedilar. 
Anda ul: 
— Men Shom tijoratiga chiqqanimda, bir necha kishilar menga omonat qilib mol 
qo‘shgan edilar. Ul omonat mollarni topshirmay musulmon bo‘lsam, aning egalari 
bizning molimizni bosib qolish uchun musulmon bo‘ldi, degaylarmu deb qo‘rqdim. 
Shundoq so‘z chiqmasin uchun shu kungacha sabr etdim, — dedi. 
So‘ngra Makkadan Madinaga hijrat qilib kelgach, Rasululloh qizlari Zaynabni yangidan 
nikohlab, yana unga berdilar. 
HUDAYBIYA QISSASI
Bu voqea shundoq erdikim, bir kecha Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bir tush 
ko‘rdilar. Tushlarida sahobalar bilan Makka shahriga tinch-omon kirishib, Ka’bani tavof 
qildilar. So‘ngra Safo — Marva qilib sochlarini oldirdilar. Mana shu ko‘rgan tushlari sabab 
bo‘lib, Makkaga borish Rasululloh ko‘ngillariga tushdi. Chunki payg‘ambarlarning ko‘rgan 
tushlari esa, uyg‘oqlikda kelgan vahiy hukmida bo‘ladi. Rasulullohning bu tushlariga 
qaraganda urush-talashsiz Makkaga kirishlari lozim edi. Lekin qachon kirishlari bu 
ko‘rgan tushlarida ma’lum bo‘lmagach, Rasululloh shu yili Makkaga kirish umidida 
safarga chiqdilar. Niyatlari esa umra ibodatini qilish edi. Shuning uchun qilichdan boshqa 
urush qurollari olmadilar. Bu safarga chiqqan askarlarning soni ming besh yuzga yaqin 
bor edi. Quraysh mushriklari bu ishga to‘sqinlik qilsalar, o‘rtadan urush chiqib qolg‘aymu 
deb, ehtiyot yuzasidan Madina atrofidagi iymon keltirgan arablarni askarga chaqirgan 
bo‘lsalar ham, ko‘plari kelmay qoldi. 
Makkaga borganda qurbonlik qilish uchun atalgan yetmishta tuyalari bor edi. Mundoq 
tuyalarni «Hady» deb aytilur. Yurish oldidan bularni haydatib, so‘ngra borliq askar bilan 
o‘zlari yo‘lga chiqdilar. Hady tuyalarini birga haydab yurish esa, urush uchun emas, balki 
Ka’ba ziyorati uchun chiqqanliklariga arablar odatlaricha, ochiq dalil edi. Madinadan 
chiqib bir manzil yo‘l yurib, Zil Xulayfa degan joyga kelib qo‘ndilar. Shu yerda ertalab 
yurar oldida umra niyati bilan ehrom bog‘ladilar. So‘ngra qo‘shin bu yerdin qo‘zg‘alib, 
Makka tomoniga qarab yurish qildi. 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bir-ikki kun ilgari oldin orovul askari yubormish 
edilar. Rasululloh askar bilan Madinadan chiqqan xabarlari Makka mushriklariga yetib, 
alarg‘a qo‘rqinchlik tushdi. Ilgariroq bu ishdan xabar topmish Quraysh raislari maslahat 
qildilarkim: «Muhammad ersa Baytullohni ziyorati uchun kelgan bo‘lib, shu bahona bilan 
shahrimizni bosib olmoqchidur. Uni Makkaga kirgizmaymiz, agar kuch bilan qirmoqchi 
bo‘lar ekan, u chog‘da urush qilgaymiz», deb bir to‘xtamga kelishdi. 
Darhol Xolid ibn Valid qo‘mondasida ikki yuz otliq askar orovullikka yo‘lga chiqdi. 
Rasulullohning yuborgan orovullari ham bulardan xabar topishi bilan orqaga qaytib, buni 
xabar qildi. Shu orada Islom askari ham Makkadan ikki qo‘nalg‘u Usfon degan joyga 
yetib kelishdilar. 
Buni anglagach Rasululloh: 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy