Microsoft Word статистика лотин 14. doc


 Dinamika qatorlarining o‘rtacha darajasini



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/118
Sana02.01.2022
Hajmi0,74 Mb.
#84474
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   118
Bog'liq
statistika (1)

8.2. Dinamika qatorlarining o‘rtacha darajasini 
hisoblash va tahlil ko‘rsatkichlari 
 
Dinamika  qatorlarda  ham  umumiy  tasvirini  berish  uchun  ularning 
o‘rtacha  darajalari  hisoblanadi.  Dinamika  qatorlarda  o‘rtachani 
hisoblash,  ularning  xususiyatiga,  qator  turiga  bog‘liq.  Davriy  dinamika 
qatorlarida teng oraliq davrlari berilgan bo‘lsa, o‘rtacha mutloq darajani 
hisoblash uchun oddiy arifmetika o‘rtacha formulasidan foydalanamiz. 
 
n
Д
ёки
Д
Д
Д

+
=
2
2
1
 
Misol:  korxona,  2007  yilda  4560,0  ming  so‘mlik,  2008  yilda 
5400,0  ming  so‘mlik  mahsulot  ishlab  chiqargan  bo‘lsa,  o‘rtacha  ushbu 
yillarda     


 
91 
0
,
4980
2
0
,
5400
0
,
4560
=
+
=
Д
 ming so‘mni tashkil etadi.  
Payt dinamika qatorlarda darajalarning soni va oraliqlarga bog‘liq 
holda o‘rtacha quyidagicha hisoblanadi. 
1)  Dinamika  qatorlar  darajasi  3  va  undan  ko‘p  bo‘lib,  qator 
oraliqlari  teng  bo‘lsa,  ularning  o‘rtachasi  xronologik  o‘rtacha 
formulasidan foydalanib topiladi. 
;
1
2
1
...
2
1
2
1

+
+
=
n
Д
Д
Д
Д
n
 
2)  Dinamika  qatorlar  darajasi  3  va  undan  ko‘p,  lekin  qator 
oralig‘idagi  vaqt  teng  emas,  bu  holda  tortqichli  arifmetik  formuladan 
foydalanib, qatorlar o‘rtachasi topiladi: 
;
...
...
2
1
2
2
2
2
1


=
+
+
+
+
+
=
t
Д
t
t
t
t
t
Д
t
Д
t
Д
Д
n
n
 
3)  Agarda  payt  dinamika  qatorda  faqatgina  2  ta  ma’lumot, 
boshlang‘ich  va  oxirgi  miqdor  aniq  bo‘lsa,  u  holda    oddiy  arifmetik 
o‘rtacha formulasidan foydalanamiz. 
2
2
1
Д
Д
Д
+
=
 
 
Statistika 
eng 
muhim 
vazifalaridan 
biri, 
o‘rganilayotgan 
hodisalarning  o‘zgarishlarini,  o‘zgarish  yo‘nalishlari  (trendlarni) 
aniqlashdan  iboratdir.  Shuning  uchun  ham  statistikada  dinamika 
qatorlarni  tahlil  qilish  uchun  qator  darajalari  o‘zgarishining  quyidagi 
ko‘rsatkichlari aniqlanadi: 
- mutloq o‘sish yoki kamayish ((D); 
- o‘sish yoki kamayish sur’ati (O‘zgarish sur’atlari); 
- qo‘shimcha o‘sish yoki kamayish sur’ati; 
- bir foiz qo‘shimcha o‘sish yoki kamayishning mutloq  qiymati. 
Dinamika  qatorlarning  bu  ko‘rsatkichlari  ikki  darajalarni 
(miqdorlarni) biri - biriga taqqoslab olinadi. 
Qator  darajalari  ko‘p  bo‘lganda  taqqoslashda  zanjirsimon  va 
bazisli  usular  bilan  ko‘rsatkichlar  hisoblanishi  mumkin.  Agarda  har  bir 
miqdor (daraja) o‘zidan oldingi miqdor (daraja) bilan navbatma - navbat 
taqqoslansa    zanjirsimon  ko‘rsatkich  olinadi.  Agarda  keyingi  har  bir 
daraja oldingi bitta (har doim) daraja asos (bazis) qilib olinib, o‘shanga 
nisbatan taqqoslansa bazis ko‘rsatkichi olingan bo‘ladi. 
 

Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish