Microsoft Word shermuhammadbek qurboshi ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
41
osoyishtalik o‘rnatmasak bo‘lmaydi. U yerda tinchlik o‘rnatilmas ekan, haqiqiy muxtoriyat haqida 
o‘ylashga vaqt erta. Sizlar u yerda tinchlik o‘rnatilishiga erishing. Shundan so‘ng Turkiston masalasini 
sovetlarning navbatdagi s’ezdi kun tartibiga kiritaylik. O’ylaymanki, tinchlik o‘rnatilar ekan, 
Turkistonga katta huquqlar bilan muxtoriyat berilmasligiga bizda hech qanday asos yo‘q. 
— Lenin bilan o‘rtamizda ana shunday gaplar bo‘lib o‘tdi, — deb so‘zini yakunladi Risqulov, nima 
bo‘lganda ham xalq qonining to‘kilishiga chek qo‘yishimiz kerak. 
— Men o‘sha Leniningizga ishonqiramay turibman. 
— Men ham juda ishonib yuborganim yo‘q. Har holda, tinchlik o‘rnatilsa, xalqqa yaxshi emasmi? 
— Har bir xalqqa o‘z huquqini o‘zi belgilash va’dasini berib turib, Qo‘qonni qonga botirmaganda, 
balki unga ishonib, qurolni tashlash haqida o‘ylashimiz mumkin edi. 
— Ha, mening ham ishonqiramay qolganimga ayni Qo‘qon voqeasi sabab bo‘ldi. Lekin shuni ham 
aytish kerakki, Qo‘qonda qon to‘kilishiga, bir tomondan muxtoriyat hukumatining xatosi ham 
sababchi. Agar, ular qal’aga hujum uyushtirmaganlarida, qizillar qon to‘kish uchun sabab topa 
olmagan bo‘lar edilar. 
— Xo‘sh, ular bizni nima qilsa-qilaversinu biz qarab o‘tiraverishimiz kerakmi? 
— Hozir vaziyat bir oz o‘zgarganini nahotki sezmayotgan bo‘lsangiz? Olib borilgan taftishlar 
asosida xalqqa jabr-zulm qilgan rahbar, xodim va harbiylar ishdan olindi, hukumat xalqqa, ayniqsa, 
dehqonlarga yordam bermoqda. Xalq keyingi vaqtda sovetlarga bir oz ilidi. Shu ketishda ketsa, asosiy 
tayanchingizdan ayrilib qolishingiz hech gap emas. 
— Kurashni boshlab qo‘ydik, orqaga yo‘l yo‘q endi. 
— Yo‘l bor. Agar astoydil xohlansa, yo‘l topiladi. Vaziyatni to‘g‘ri tushuning, bek. Sovetlarda kuch 
ko‘p. Shu kunlarda Frunze Orenburgda Dutovga qarshi hujum boshladi. Orenburg yo‘li ochilib qolsa, 
ularga harbiy kuch, qurol-yarog‘, o‘q-dori oqib kelishini ko‘ring. Qirilib ketish hech gap emas. 
Kuchimizni, xalqimizni asrashimiz kerak. Tinch yo‘l bilan, bir amallab haqiqiy muxtoriyatga chiqib 
olaylik. Kuch yig‘aylik, yigitlarimizni harbiy ishga o‘rgataylik. Ana shundan keyin mustaqillik uchun 
harakat boshlashimiz mumkin bo‘lar. O’sha kunlarda yigitlarimiz kerak bo‘ladi. 
— Xo‘sh, urushni to‘xtatishning yo‘li qanday bo‘ladi? 
— Sulh, faqat sulh. Hozirgi sharoitda, sovetlarning kuchi ozroq paytda sulh tuzilsa, biz uchun 
foydali shartlarni qo‘yishimiz mumkin. Orenburg yo‘li ochilib, sovetlarga Rossiyadan katta madad 
kelgach, sulh shartlari ruslar foydasiga o‘zgarishi mumkin. 
— Meni-ku, bir amallab ko‘ndirishingiz mumkindir. Biroq boshqa qo‘rboshilarni ko‘ndirish qiyin, 
ba’zilarini mutlaqo ko‘ndirib bo‘lmaydi. 
— Siz boshlab beravering, axir bu kurashda eng asosiy sardor o‘zingiz-ku, ishonamanki, hammasi 
bo‘lmasada, ko‘pchilik qo‘rboshilar sizdan o‘rnak oladilar.
— Hozircha bir narsa deya olmayman. Yaxshilab o‘ylab ko‘rish kerak... 
Shundoq ham oxirlab qolgan suhbat shu yerga yetganda bulutlar tarqalib, to‘lin oy qalqib chiqdi. 
Bundan xavotir olgan Kimsanboy noiloj tomdan tushishga majbur bo‘ldi... 
Madaminbek va Risqulov o‘rtalarida bo‘lib o‘tgan suhbat milliy-ozodlik harakati kuchlarining qo‘li 
baland kelib turgan paytda ro‘y bergan edi. Shu boisdan Madaminbek sulh borasida qo‘rboshilarning 
fikrini bilishga urinib ham ko‘rmadi. O’zi ham sulh tuzish fikridan juda yiroq edi. Faqat, to‘kilayotgan 
qon uni bezovta qilar, vijdonini azobga solar, hatto tushlarida ham qon to‘kishlar sahnasi o‘ynalar edi.