|
www.ziyouz.com kutubxonasi
37
Boshqon sahar chog‘i videobar eshigi ochilishi bilan paydo bo‘ldi. Videobar og‘asi ham,
peshtaxtani artayotgan xushbichim qiz ham unga «nima uchun keldingiz?» demadi. O‘n
sakkizni qoralagan xushbichim qiz vazifasini aniq biladi: choy, qahva qaynatish, kelgan-
ketganlarga e’tibor bermaslik, videobar egasi imo qilgan odamga qarab shirin jilmayib
qo‘yish. Videobar og‘asi ham vazifasini aniq biladi: salom-alikni joyiga qo‘yish, kelgan
odamlarning, tanishmi yo notanishmi baribir, harakatini sinchiklab kuzatish, ortiqcha
gaplashmaslik, savol bermaslik. Ana shu vazifasiga amal qilgani uchun ham, Qilichni
yaxshi tanisa-da, salom-alikdan nariga o‘tmadi. So‘fi tahorat qilishga ulgurmay bu odam
yetib kelibdimi, demak, sababi bor. Demak, a’yonlar, so‘ng xo‘jayin ham keladilar. U
ichkarini tayyorlab qo‘ygan. Bundan ko‘ngli to‘q. Videobar yangi yil kechasida
tashqaridan zulfinlanganday ko‘rinsa-da, ichkarida harakat to‘xtamagan edi. To‘rtta
telefon qo‘yilgan xonadagi ikki qiz, peshtaxta ortidagi xushbichim qiz go‘yo xuru g‘ilmon
singari videobar egasiga bir kechalik jannatni berishgan, bazm qurishgan edi. Tongga
yaqin bazm eng shirin yerida barham topgan, xonalar sarishta qilib qo‘yilgan edi. Bazm
isi xo‘jayin dimog‘iga yetib borsa, qay kunlarga tushishlarini bilishsa-da, bu tun shayton
yo‘rig‘idan chiqisholmagandi. Ularga birov kelib «bu gunohingiz yaratganga ma’qulmas,
endi jazolaydi», desa «tavba qilamiz, xudo kechiradi», deyishlari mumkin. Ammo
«Asadbek bu ishingizdan xabar topdi» desa, yuraklari yorilib o‘lishlari hech gap emas.
Chunki Asadbekning kechirmasligini barchalari bilishadi. Bila turib o‘zlarini tiyisholmadi.
Nima qilishsin, tirik jon...
Qilich ikkinchi piyoladagi choyni ichib ulgurmay eshik ochilib, jussasi kichik, eti
ustixoniga yopishgan, qaldirg‘och mo‘ylabi o‘ziga yarashgan odam ko‘rindi. Bu odamni
yaxshilab tanib oling: Haydar Asrorov, laqabi Kesak polvon. Asadbekning o‘ng qo‘l
a’yoni. Ozg‘in, chayir bo‘lgani uchun Kesak polvon, deb atashgandir, desangiz
yanglishasiz. Har bir jamoaning ichki tartibi, rasm-rusumi bo‘lganidek, bu olamning ham
o‘ziga yarasha qonun-qoidasi bor. Shulardan biri — bu olamga qadam qo‘ygan har bir
tirik jonga laqab beriladi. Laqab osmondan olinmaydi, balki xatti-harakati, fe’liga qarab
topiladi. Jussasiga qarab tanlanganida Haydar Kesak emas, Toshpolvon yoki Temir
polvon bo‘lishi kerak. Uning panjalarini Xudo suyakdan emas, temirdan yaratgan. Garchi
sigir yilida tug‘ilgan bo‘lsa-da, Asadbek hazillashib buning muchali mushuk, deydi.
Bunga sabab, yoshlik chog‘larida, hali «karate», «ushu» degan gaplar yo‘q paytida
Kesak polvon mushtlashguday bo‘lsa mushukday sapchib, uch-to‘rt davangirga bas kela
olardi. Kesak polvon anchadan beri o‘zi mushtlashmaydi. Yonida birgina imosiga mahtal
bo‘lib turgan o‘zi singari chayir yigitlari bor.
Kesakpolvon xonaga kirib, Qilich bilan so‘rashib olgunicha bir-ikki daqiqa vaqt o‘tadi.
Salom-alik chog‘ida e’tiborga molik gap-so‘z bo‘lmagani uchun, vaqtdan foydalanib
Haydarga Kesak polvon laqabi berilishining tarixini bayon qilay:
Bu voqea ellik sakkizinchi yilda bo‘lib o‘tgan edi. Haydar Asadbek bilan yangi tanishgan
kunlar. Ertalab ko‘proq temir yo‘l bekati atrofida «ov» qilar edi. Poezdda kelgan
odamlarni zimdan kuzatib, puli bor, deb gumon qilinganlarining izidan tushardi. Bir kuni
Haydar Namangandan kelgan ikki odamni mo‘ljalga oldi. Yaktagi ustidan qo‘shbelbog‘
bog‘lagan o‘rta yashar kishi uning e’tiborini tortdi. Ikkala odamning qo‘lida arzirli yuk
yo‘q, belbog‘ esa do‘mpayib turibdi. Demak, bular bozorga meva-cheva olib keluvchi
dehqonlardan emas. Pulni belboqqa bog‘lab to‘y-po‘y tashvishi bilan shaharga
tushishgan. Haydar bunaqa odamlarning fe’lini biladi. Pulni yo mahsi qo‘njiga yo
belboqqa yashirishadi. Ko‘pchilik belbog‘ni ma’qul ko‘radi: pul belga darmon, deyishsa
kerak-da. Haydarning «mijoz»lari, aksiga olganday, tramvayga chiqishmadi. U yoqqa
tentirab, bu yoqqa galdirab, uch vagonli tramvaylar bemalol bo‘lib qoldi. Endi ishni
tramvayda eplashtirishning hech iloji yo‘q edi. Haydar ularning iziga tushib, Oloy
Shaytanat (1-kitob). Tohir Malik
Do'stlaringiz bilan baham: |
