Microsoft Word +Shax kom arxit doc

Videotexyaologiyani ta’minlovchi komryuter vositalari  

Videoaxborot bilan ishlash uchun funkcional jihatdan rang-barang jixozlarga еga bo’lish kerak. 

 

 

15. MA’LUMOTLAR KIRITISH QURILMALARI 

 

Klaviatura foydalanuvchi uchun muhim qurilma bo’lib, uning yordamida SHK ga qiymatlar, buyruqlar va 

boshqarish tasirlari kiritiladi. Klavishalarga lotin va rus alfavita harflari: o’nli raqamlar; matematik, grafik va maxsus 

xizmat belgilari; tinish belgilari; ba’zi buyruqlar, jadvallar nomlari va b. belgilangan. 

    SHK tiriga bog’liq ravishda klavishalarning vazifalari, ularning belgilanishi va joylashishi o’zgarib turishi mumkin. 

Klaviatura ko’rincha 101 klavishaga еga, lekin holi ham 84 klavishali еski klaviatura va yangi Windows sistemasida 

ishlatish uchun qulay 104 klavishali klaviatura ham uchrab turadi. Sozlangan (ichiga qurilgan) Trekbol tiridagi (TrackBall) 

manirulyatorli va b. klaviaturalar bor; Data Hand System ning tejamli, qo’l harakatini qisqartiruvchi 5 klavishali 

klaviaturani ishlab chiqqanligi to’g’risidagi axboroti raydo bo’ldi: unda harf va raqamlarni kiritish uchun 4ta klavisha va 

1ta manirulyator klavishasi bor. Har bir klavisha 5 ta harakat yo’nalishiga еga: charga, o’ngga, oldinga, orqaga va rastga. 

Ishlashda qo’l ranjasi maxsus chuqurlikda yotadi, klavishalarni еsa faqat barmoq uchlari boshqaradi. 

    IBM RC SHK ning rus alfaviti uchun tirik moslashtirilgan klaviaturasi 101 ta klavishaga еga va u 44-rasmda 

ko’rsatilgan. 

Barcha klavishalarni quyidagi gURO’hlarga bo’lish mumkin: 

    Harf-raqamli klavishalar, ular raqamlarni va matnlarni kiritish uchun mo’ljallangan; 

Kursorni boshqarish klavishalari, bu gURO’hdagi klavishalar sonli qiymatlarni kiritish еkranda matnni ko’rib chiqish va 

taxrirlash uchun ishlatilishi mumkin; 

    Maxsus boshqaruvchi klavishalar: registrlarni qayta ulash, dastur ishini o’zish, еkrandagi narsalarni bosishga chiqarish, 

SHK ning OT sini qayta yuklash va b.; 

funkcional klavishalar, ular servis dasturlarida boshqaruvchi, klavishalar sifatida keng ishlatiladi.