www.ziyouz.com кутубхонаси
96
кўрди. Ораларида аёллар ҳам бор эди. Онасини қидирган нигоҳлари умидсиз толди.
Қўлоёқлари боғланган ҳолда туяларга ўтқизилган асир болалар ўз ихтиёрларидан ташқари,
азобуқубатли сафарга чиққан эдилар. Сафар бир неча кун давом этди. Орасира кўтарилган
додфарёдларни калтаклар билан бостирар эдилар.
Гавжум бир бозорга кириб бордилар. Юклар ечилди. Болаларнинг бўйинларига улар
чиқара олмайдиган қилиб йўғон иилар мақкам боғланди. Болалар бирбирларига маташтириб,
боғлаб қўйилди.
Бозор очилди. Бу жой қул бозори эди. Ҳар томондан келган савдогарлар қул бозорига ҳам
кирар, ўзлари учун маъқул хизматчи сотиб олишга ҳаракат Қилар эдилар. Баъзан нарх жуда
баланд бўлар ёки қулнинг бундай нархга арзимаслиги таъкидланар эди. Мана, ҳозир ҳам
одамларни ҳайвонлар сингари биттаиккиталаб сота бошладилар.
Шу орада Зайд учун савдолашганлар ҳам бўлди. Унинг маъсум қарашлари харидорларнинг
диққатини ўзига тортар, лекин сўралган нархга кўнмай қайтиб кетар эдилар. Харидорлар гарчи
ўзлари олмасаларда, «Бунча ёқимтой бўлмаса...» деб ундан узоқлашардилар.
Ахийри, ўзини маккалик деб таништирган Ҳаким ибн Ҳизом исмли бир одам икки болани
сотиб олди. Улардан бири Зайд эди. Зайд учун тўрт юзлик, сўнг олти юзлик дирҳам тўланди.
Зайд биргаликда сотилган биродари билан ҳали бу азобли сафар бошлангандаёқ танишиб
олган эди. Чунки бир хил такдир баъзан дўстлик ипларини жуда мустаҳкамлайди.
Узоқ бир сафар бошланди. Кечаю кундуз тиним билмай йўл босдилар. Ниҳоят, Макка
шаҳрига етиб келишиб, сафар тугади.
Уларни сотиб олган одамнинг уйига бир кундан кейин бениҳоя даражада гўзал, истараси
иссиқ, устбоши озода бир аёл таклиф этилди ва болаларни шу аёлнинг олдига чиқардилар.
Зайд илк боқишдаёқ бу аёлга нисбатан кўнглида илиқ бир туйғу пайдо бўлганини сезди.
Модомики отасининг бағрига қайтмас экан, модомики шу икки кишидан бирига хизматчи
бўлиш манглайига ёзилган экан, қўйиб берсалар, шу аёлга хизмат қилишни танлаган бўларди.
Аммо, аёнки, бу танлаш ҳаққи зинҳор унга берилмаган эди. Шу онда ҳеч кимса: «Кел,
болагинам Зайд, кимни танласанг, шу билан крл», демайди. Зайднинг истаги сўраладиган
кунлар энди ортда қолди. Балки энди қадрдон гўшасига ҳеч қайтмас, умри қулликда хизматда
ўтар...
Диққатни тортувчи жозибали нигоҳлари аёлга қадалган. Қалбида: «Мени танласин,
Оллоҳим!..» деган дуолар янграр эди. Бироқ аёл Зайднинг соҳибига қаради:
— Улардан қайси бирини мен учун олган эдинг, Ҳаким, — деди.
— Танламадим. Аммам қайси бирини хоҳласа, ўшаниолар, девдим.
— Зўр одамсан, Ҳаким.
— Мен кимнинг жияниман, аммажон?.. Сен балки унутгандирсан, аммо менинг аммамнинг
исми Хадичадир.
— Миннатдорман, Ҳаким. Демак, улардан бирини ўзим танлайман.
— Албатта, аммажон.
Зайд Хадича исмли бу аёлнинг гапларини ҳам ёқтириб қолди. Дўсти нималар ҳақида
ўйлаётганини билмай
ди, ўзининг бу аёлга меҳри тушгани чин эди. Хадича болаларга ўгирилди:
— Отинг нима сенинг, ўғлим?
— Отим Зайддир, хоним. Хадича жиянига қаради:
— Мана шу болани, яъни, Зайдни оламан. Энди айт
чи, сенга неча пул беришим керак?
— Керак эмас, амма.
— Нима деганинг бу?
— Бу бола Ҳакимнинг аммасига ҳадясидир.
Саодат асри қиссалари. 1-китоб. Аҳмад Лутфий
Do'stlaringiz bilan baham: |