www.ziyouz.com кутубхонаси
62
қиздираётган қуёш қуш учса қаноти, одам ўтса оёғи куядиган бундай саҳрода бирон кишини
йиқитиши, сувсизликдан телбага айлантириши хеч гап эмас эди. Ёлғиз Оллоҳ билади, юз
йиллардан бери бу қумлар неча минг марталаб қуёшнинг аёвсиз ҳарорати туфайли оловоташга
айланган, қанчаданқанча йўловчинииг қонини миясига урадиган даражада қиздирган, салдан
кейин эса — кеч тушиб ҳаво салқинлашгач, устида ётганларни совуқ қоттирган экан...
Йўлда давом этиларкан, сайёҳларнинг юз-кўзлари чангга ботди. Ташналикни босиш учун
мешлардаги сувдан озоз ичилди.
— Сафаримиз яхшилик билан тугамаса керак, —деди тўсатдан йўловчилардан бири.
Бошқаси унинг юзига тикилди.
— Нега бундай деяпсан, тинчликми ўзи?
— Бут олиш эсдан чиқибдику?!
Ҳа я, тўхтачи, балки бирон киши олгандир.
— Сафар ташвиши билан бўлиб ёдимиздан кўтарилибди. Наҳот икки кун деганда эсимизга
келса!..
— Ҳадеб куюнаверма, бордир биронта бут олган киши.
Оқшом пайти тўхташга амр берилгач, Абу Толиб жиянини ҳам олиб, юз кишидан кам
бўлмаган карвонни кўздан кечириб чиқмоқчи бўлди.
Мусофирлар учбеш кишилик гуруҳларга бўлиниб ўтиришарди. Емишлари хурмо,
ичмишлари сут эди. Бир неча киши туяни соғиш билан овора. Аммо ўртада сут соғиладиган
идиш йўқ, сут тўғридантўғри қумнинг устига соғилмоқда эди.
— Булар нима қилишяпти, амакижон?
— Қани, кўрайликчи.
Абу Толиб вазиятни тушунгандек бўлди.
— Санам олиб келган ҳеч киши йўқми? — деб сўради. Ораларидан биттаси бошини
кўтармай жавоб берди:
— Ҳеч кимда йўқ.
Етарли миқдорда сут соғилгач, ердаги қумтупроқдан
Л
ой ҳосил бўлди. Эҳтиёткорлик билан
олинди, сўнгра шакл ясала бошланди. Озмикўпми бутга ўхшаган бир нарса ҳосил бўлди. Ўртага
қўйилди, кейин одамлар унинг атрофида бошларини ерга қўйиб, сиғина бошладилар.
Бут ясалгани ҳақидаги хабар бутун карвон бўйлаб тарқалди. Сал наридагилар ҳам
келишди. Ўттизқирқ кишилик бир оломон тўпланди. Ҳаммалари мана шу лой санамнинг
қаршисида бошларини ерга қўйиб, сажда қилишар, кафтларини очиб унга ёлвориб, атрофида
гир айланишар эди.
Ҳар бири ақли жойида, қилган ишини биладиган одамлар эди. Бу аянчли аҳволга
ачинмасдан илож йўқ эди. Бу нотавон одамлар ўйин ўйнамаётган эдилар. Аммо ёш болалар ҳам
бундай ҳолга асло рози бўлмайдиган бир иш билан машғул эдилар.
Тоатибодат бирмунча вақт давом этди. Шундан кейин биринсирин тарқалдилар. Биров
ерга чойшаб тўшади, яна биров туясига суянди, шу тариқа қаттиқ уйқуга кетдилар. Ў ердан
жилган икки киши орасидаги мана бу суҳбатни эшитганлар бўлди:
— Яхшики, бундай бир чора топилди. Ўзиям роса соғинган эдим бутимни.
— Яхшиси, ўзимнинг бутимни олиб юраман энди. Усиз қилинган ибодат руҳимни
енгиллаштирмади менинг.
— Аслида шундайкуя, аммо нима қиласан. Сафар деб қўйибдилар буни. Бутларимиз шуни
ҳисобга олиб бизни маъзур тутсалар, ажаб эмас.
Карвон аҳлининг кўпчилиги шу фикрда якдил эди.
Маза қилиб ухлашни маъқул кўрган бир йигит билан бутга сиғиниб келган биродари
орасида эса, шундай ҳангома бўлиб ўтди:
— Борганингда яхши бўларди. Одамнинг руҳи енгил тортади.
Саодат асри қиссалари. 1-китоб. Аҳмад Лутфий
Do'stlaringiz bilan baham: |