Microsoft Word safety(eng, rus, uz). doc

 
Umumiy talablar
: 

---

658 
µ
mashina 
va 
mexanizmlarning 
harakatlanuvchi 
va 
aylanuvchi 
mexanizmlari 
himoyalangan yoki himoya kojuxlari bilan to‘silgan, 
texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashga qulay qilib 
joylashtirilgan bo‘lishi; 
µ
konstruksiya elementlari o‘tkir qirrali 
yoki 
g‘adur-budir 
yuzali 
bo‘lmasligi 
(agar 
mashinaning funksional vazifasi talab etmasa), 
mashinada hosil bo‘ladigan issiq yoki sovuq 
detallarga ishchi tana a’zolarining qo‘qqisdan tegib 
ketish oldi olingan bo‘lishi; 
µ
tarkibiy qismlar (elektr simlari, truba 
quvurlari va b.) qo‘qqisdan uzilishi yoki yorilib 
ketmasligi; 
µ
mashinaning 
(mobil 
mashinalarda) 
transport holatidagi gabarit o‘lchami ixcham, xavfsiz 
va yo‘lda harakatlanish, elektr liniyalari ostidan 
o‘tishga qulay bo‘lishi; 
µ
mashina 
yoki 
mexanizm 
ishlashi 
natijasida ajralib chiqadigan zararli moddalar ruxsat 

---

659 
etilgan miqdor darajasida bo‘lishi va u ishchi 
joylashgan muhitga tarqalmasligi zarur. 
Xususiy talablar
esa mashinaning yoritilganlik, 
shovqin, titrash va shu kabi ko‘rsatkichlarini sanitar-
gigienik 
talablar 
doirasida 
bo‘lishi, 
tormoz 
qurilmalarining ishonchliligi, boshqarishni qulay 
bo‘lishi va texnik –estetik talablarni o‘z ichiga oladi.
 
Xavfsizlikni ta’minlovchi tadbirlar va 
muxandislik-texnik vositalar. 
Xavf darajasini kamaytirish asosan quyidagi 
tadbirlar orqali amalga oshiriladi: 
¨
xavfsiz texnikalarni loyihalash va ishlab 
chiqish; 
¨
xavfdan himoyalashning muhandis-texnik 
vositalaridan foydalanish; 
¨
xavfsiz, zamonaviy texnologik jarayonlarni 
ishlab chiqish va tadbiq etish; 
¨
ishchi –xodimlarni xavfsizlik texnikasi 
bo‘yicha o‘qitishni tashkil etish. 

---

660 
Xavfsizlikni 
ta’minlovchi 
muhandislik-texnik 
vositalariga quyidagilar kiradi: 
1.To‘siq qurilmalari (qo‘zg‘aluvchi, qo‘zg‘almas, 
doimiy, vaqtinchalik)). 
2. Blokirovkalash moslamalari. 
3.Saqlash qurilmalari (mexanik zo‘riqishlardan 
saqlovchi; 
mashinalardagi 
harakatlanuvchi 
mexanizmlarni belgilangan chegarada harakatlanishini 
taminlovchi; bosim va haroratni ruxsat etilgan 
meyordan oshishini taqiqlovchi; elektr toki kuchini 
ruxsat etilgan miqdordan oshmasligini taminlovchi; 
4. Tormozlar. 
5. Masofadan (distansion) boshqarish qurilmalari. 
 

---

661 
7.1-rasm. Turli shakldagi ish jоylariga qo’yiladigan xavfsizlik talablari 
Ish jоyi 
Individual
Kоllektiv
Universal
Maxsus
Ixtisоslashtirilgan
Ish jоylari quyidagi talablarga javоb berishi lоzim 
- insоnlarni harkat qilishlari uchun yetarli darajada kenglikni muhayyo bo’lishi; 
- ishchi jismining оptimal jоylashuvi; 
- ish jihоzlari va insоn o’rtasidagi alоqa fizik, ko’rish va eshitish uchun yetarli 
bo’lishi; 
- xоnada ish o’rnining оptimal jоylashuvi; 
- jihоz va mashinalarni xavfsiz jоylashuvi; 
- ishlab chiqarish xavfsizligini ta`minlash vоsitalarining bоrligi va ҳ.k. 

---

662 
7.1-jadval 
Kоrxоna, tashkilоt va muassasalarda HFXni 
lоyihalash tizimi