Microsoft Word rizyozus solihiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
117
(s.a.v.) «Uch narsa borki, ular haqida men qasamyod qilib, sizlarga gapirib beraman. 
Ularni yodlab oling: 1) Sadaqa bergan bandaning moli kamayib qolmaydi. 2) Bir kishiga 
zulm qilinsada, u kishi o‘sha narsaga sabr etsa, Alloh taolo uning izzat-sharafini ziyoda 
qiladi. 3) Qaysi bir banda tilanchilik eshigini ochsa, Alloh taolo unga kambag‘allik 
eshigini ochadi», yoki shunga o‘xshash so‘z aytdilar. «Va yana sizlarga gapirib beraman. 
Uni mendan yodlab olinglar. Albatta, dunyo to‘rt kishinikidir: 1) Alloh taolo bir bandasiga 
mol-dunyo hamda ilm bergan bo‘lsa, u kishi Rabbisiga taqvo qilib, qarindoshlari bilan 
aloqalarini bog‘lasa va bu topgan mol-dunyosida Allohning haqqi borligini bilsa, shu kishi 
eng afzal maqomdadir. 2) Alloh taolo bir bandasiga ilm bergan bo‘lsa-yu, mol-dunyo 
bermagan bo‘lsa, ammo bu kishining niyati xolis bo‘lib, agar menda ham mol-dunyo 
bo‘lganida edi, falonchi kishi kabi yaxshiliklar qilar edim deb aytsa, bu qilgan niyati ila 
yuqoridagi birinchi kishi bilan savobi tengdir. 3) Alloh bir bandasiga mol-dunyo bergan 
bo‘lsa-yu, ammo ilm bermagan bo‘lsa, u kishi molni andishasiz, pala-partish ishlatib, 
Rabbisiga taqvo qilmasdan, qarindoshchilik aloqalarini uzib va bu topgan molida 
Allohning haqqi borligini bilmasa, shu kishi eng yomon maqomdadir. 4) Alloh taolo bir 
bandasiga mol-dunyo ham, ilm ham bermagan bo‘lsa, bu kishi: «Agar mening mol-
dunyoyim bo‘lganida, falon kishi kabi (ya’ni uchinchi kishidek) ishlatar edim», deb aytsa, 
bu kishi mana shu niyati bilan uchinchi shaxs kabi gunohi tengdir», dedilar. Imom 
Termiziy rivoyatlari. 
557/15.Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) xonadonlarida bir qo‘y 
so‘yildi. Rasululloh (s.a.v.) Oishadan (r.a.) «Qo‘yning qaeri qoldi?» deb so‘radilar. Oisha 
(r.a.): «Faqat qo‘l qismi qoldi», dedilar. Shunda Rasululloh (s.a.v.) «Hammasi qolib, 
faqat qo‘li ketibdi-da», dedilar. (Ya’ni, «oxiratda biz uchun qo‘lidan boshqa hammasi 
qolibdi»). Imom Termiziy rivoyatlari. 
558/16. Asmo binti Abu Bakr Siddiqdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) 
menga: «Ey Asmo, narsalaringni (sadaqa bermasdan) saqlab qo‘yma. Agar shundoq 
qilsang, Alloh ham (sening rizqingni bermasdan) saqlab qo‘yadi», dedilar. 
Boshqa rivoyatda: «Rasululloh (s.a.v.) «Molingni infoq, ehson qil. Uni sanama. Agar 
sanaydigan bo‘lsang, Alloh ham rizqni sanab beradi. Molingni o‘zingda saqlab ushlab 
turma. Agar saqlaydigan bo‘lsang, Alloh ham rizqingni bermasdan ushlab turadi», 
deganlar». Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
559/17. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Baxil bilan sadaqa 
beruvchi (saxiy)ning misoli xuddi temir sovut kiygan ikki kishiga o‘xshaydi. U sovut 
ko‘kragidan yelkalarigachadir. 
Sadaqa beruvchi saxiy agar sadaqa qilsa, sovuti kengayib, butun badanini o‘rab, hatto 
barmoqlarini yopib, izini qoldirmaydi. Ammo baxil biror narsa sadaqa qiladigan bo‘lsa, 
temir libosining har bir xalqasi badaniga yopishib oladi. U uni kengaytirmoqchi bo‘ladi. 
Lekin kengaytira olmaydi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Buning ma’nosi quyidagichadir. Agar saxiy biror narsani har gal molidan ehson 
qilganida sovuti kengayib, uzun bo‘ladi, xattoki u kishi orqasidan sudrab yurganidan, 
oyog‘i - qadam izlari ko‘rinmaydi. Ya’ni, kiyim badanni to‘sganidek sadaqa ham xatolarni 
to‘sadi. 
560/18. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Kimki bir dona 
xurmo qiymati barobaridagi halol kasbi orqali topgan narsasini sadaqa qilsa - chunki 
Alloh faqat halol narsanigina qabul qiladi - albatta, Alloh o‘ng tomoni bilan, ya’ni 
nihoyatda xursandlik ila qabul qiladi. Keyin uning egasini xuddi sizlardan biringiz 
toychog‘ini tarbiya etganidek tarbiya qiladi. Hattoki u tog‘ kabi bo‘ladi», dedilar. Imom 
Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
561/19. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) aytdilar. Bir kishi 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy