Microsoft Word rizyozus solihiyn ziyouz com doc

 
2- BOB
Tavba bayoni 
Ulamolar aytishlaricha, har bir gunohga tavba qilish vojibdir. Agar gunoh biror insonga 
taalluqli bo‘lmasdan Alloh bilan banda orasida bo‘lsa, uning uchta sharti bor: 1) 
Gunohdan chekinish. 2) Qilgan ishiga pushaymon bo‘lish. 3) Unga aslo qaytmayman, 
deb qasd qilish. Agar bu uch shartdan biri bo‘lmasa, tavbasi durust bo‘lmaydi. 
Agar gunoh insonga taalluqli bo‘lsa, to‘rtta shart bordir: uchtasi yuqorida bayon 
qilingan shartlardir. To‘rtinchisi - u insonning haqqidan qutilsin. Agar mol yoki shunga 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
7
o‘xshash narsalar bo‘lsa, egasiga qaytarsin. Agar had lozim bo‘lgan tuhmat va shularga 
o‘xshashlarni qilsa, uni tortsin, avf hosil qilsin. Agar g‘iybat qilgan bo‘lsa, u kishidan (uzr 
so‘rab) halollab olsin. Har bir gunohidan tavba qilmog‘i vojibdir. Agar ba’zisidan tavba 
qilsa, haq ahllari huzurida o‘sha gunohlaridan tavbasi hosil bo‘ladi. Qolgan gunohlari 
(gardanida) qolaveradi. Bunga Qur’ondan, sunnatdan, ummat ijmo’sidan kelgan dalillar 
bir-birini quvvatlaydi. Alloh taolo aytadi: 
«Barchalaringiz Allohga tavba qilinglar, ey mo‘minlar! Shoyadki 
(shunda) 
najot topsangizlar» 
(Nur surasi, 31-oyat); 
«Parvardigorlaringizdan mag‘firat so‘ranglar, so‘ngra Uning O’ziga tavba 
qilinglar» 
(Hud surasi, 3-oyat); 
«Ey mo‘minlar, Allohga xolis tavba qilinglar» 
(Tahrim surasi, 8-oyat). 
13/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. «Rasululloh (s.a.v.)ning «Allohga 
qasamki, men bir kunda yetmish martadan ko‘p Alloh taologa istig‘for aytib, Unga tavba 
qilaman», deb aytganlarini eshitdim». Imom Buxoriy rivoyatlari. 
14/2. Ag‘ar ibn Yasar al-Muzaniydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ey 
insonlar, Allohga tavba qilib istig‘for aytinglar. Chunki men bir kunda yuz marta tavba 
qilaman», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
15/3. Rasululloh (s.a.v.) xodimlari Abu Hamza Anas ibn Molikdan rivoyat qilinadi. 
Rasululloh (s.a.v.) «Alloh taolo bandasining tavbasidan sizlardan biringiz cho‘lda 
yo‘qolgan tuyasini topib olganidagi xursandchiligidan ham ziyoda shod bo‘lur», dedilar. 
Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Muslimning boshqa bir rivoyatlarida: «Alloh taolo bandasi tavba qilganida, shu qadar 
xursand bo‘ladiki, sizlardan biringizning minib turgan tuyasi qo‘lidan chiqib qochsa, 
ovqati va suvi tuyada bo‘lsa, u kishi tuyasidan umidini uzib, daraxt soyasi ostida 
yotganida, qarasaki, tuyasi oldida turgan bo‘lsa, uning tizginidan ushlab: «Allohim, Sen 
mening bandamdirsan. Va men Sening robbingdirman», deb qattiq xursand bo‘lganidan 
mana shu tariqa xatoga yo‘l qo‘yadi. Banda tavba qilsa Alloh taoloning xursandchiligi 
bandasinikidan ortiqroq bo‘ladi», deyiladi. 
16/4. Abu Muso Abdulloh ibn Qays al-Ash’ariydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh 
(s.a.v.) «Alloh taolo kunduzi gunoh qilganlar tavba etishlari uchun kechqurun rahmat 
qo‘lini yozadi. Va kechasi gunoh qilganlar tavba etishlari uchun kunduzi rahmat qo‘lini 
yozadi. Bu narsa quyosh mag‘ribdan chiqadigan kungacha davom etadi», dedilar. 
(Quyosh mag‘ribdan chiqadigan kun–Qiyomatdir, ya’ni quyosh mashriqdan chiqar ekan, 
tavba eshiklari ochiqdir. O’ki ruh xalqumga yetgunicha tavba eshiklari ochiqdir.) Imom 
Muslim rivoyatlari. 
17/5. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kimki quyosh 
mag‘ribdan chiqishidan oldin tavba qilsa, Alloh taolo uning tavbasini qabul etadi», 
dedilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
18/6. Abu Abdurahmon Abdulloh ibn Umar ibn Xattobdan (r.a.) rivoyat qilinadi. 
Rasululloh (s.a.v.) «Alloh taolo bandasining tavbasini g‘arg‘ara kelgunicha qabul qiladi», 
dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari. 
19/7. Zirr ibn Hubayshdan rivoyat qilinadi. «Safvan ibn Assol (r.a.) huzurlariga ikki 
mahsiga mash tortish xususida so‘rash uchun bordim. U zot: «Ey Zirr, seni nima narsa 
(bu yerga) olib keldi?» dedilar. Shunda men: «Ilm talabi», dedim. U zot: «Albatta 
farishtalar tolibi ilmning ilm talab qilganidan minnatdor bo‘lib, qanotlarini unga 
yozishadi», dedilar. Men: «Katta tahorat va siygandan keyin mahsilarga mash tortish 
haqida qalbimda taraddudlanish asorati bor. Siz esa Rasululloh (s.a.v.)ning 
sahobalaridansiz. Men huzuringizga «Rasululloh (s.a.v.)dan bu haqda biror narsa 
eshitganingiz bormi?» deb so‘rash uchun keldim», desam, u zot: «Ha, agar safarda yoki 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy