Microsoft Word rizyozus solihiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
260
edi», dedilar. Imom Buxoriy rivoyati. 
 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
261
QAYTARILGAN ISHLAR HAQIDAGI KITOB
254-bob 
G’iybatning haromligi va tilni saqlashga buyurish haqida 
Alloh taolo: 
«Ayrimlaringiz ayrimlarni g‘iybat qilmasin! Sizlardan biron kishi o‘zining 
o‘lgan birodarining go‘shtini yeyishni yaxshi ko‘rurmi?! Ana yomon 
ko‘rdingizmi?! 
(Bas, gunohi bundan-da ortiq bo‘lgan g‘iybatni ham yomon ko‘ringiz!) 
Allohdan qo‘rqingiz! Albatta Alloh tavbalarni qabul qilguvchi, mehribondir» 
(Hujurot surasi, 12-oyat); 
«(Ey inson), 
o‘zing aniq bilmagan narsaga ergashma! Chunki quloq, ko‘z, dil - 
bularning barchasi to‘g‘risida 
(har bir inson) 
mas’ul bo‘lur 
(ya’ni, eshitgan, ko‘rgan 
va ishongan har bir narsasi uchun kishi qiyomat kunida javob beradi)» (Al-Isro surasi, 
36-oyat); 
«U (inson) 
biron so‘zni talaffuz qilmas, magar 
(talaffuz qilsa) 
uning oldida 
hoziru nozir bo‘lgan bir kuzatuvchi 
(farishta u so‘zni yozib olur)» (Qof surasi, 18-
oyat), deb aytgan. 
Biling, albatta har bir oqil kishi tilini barcha so‘zlardan saqlamog‘i lozim. Faqatgina 
manfaat bo‘lgandagina gapirishi lozim. Endi qachonki gapirish va gapirmaslikdagi 
manfaat barobar bo‘lib qolsa, gapirmasdan tilni tiymoq sunnat amaldir. Chunki gohida 
muboh so‘zlar ham harom yoki makruh so‘zlarga olib boradi. Odatda ko‘pincha shunaqa 
ishlar bo‘ladi. Omon qolishni esa birorta narsaga almashtirib bo‘lmaydi. 
1510/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Kim Allohga va 
oxirat kuniga iymon keltirsa, yaxshi so‘z aytsin yoki jim tursin», dedilar. Imom Buxoriy 
va Muslim rivoyatlari. 
Bu hadis agar yaxshilik bo‘lsagina gapirmoq lozimligini ko‘rsatmoqda. Agar gapida 
manfaat bo‘lmasa, so‘zlamasligi lozim. 
1511/12. Abu Muso al-Ash’ariydan (r.a.) rivoyat qilinadi. «Ey Rasululloh, 
musulmonlarning qaysinisi afzal?» deb so‘ralganida, u zot: «Agar musulmonlar uning 
tilidan va qo‘lidan omonda bo‘lishsa, ana shunisi afzal», dedilar. Imom Buxoriy va 
Muslim rivoyatlari. 
1512/3. Sahl ibn Sa’ddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Kim menga ikki 
jag‘i va ikki oyog‘i orasini (saqlashga) kafolat bersa, uning jannatga kirishiga kafolat 
beraman», dedilar. Imom Buxoriy rivoyati. 
1513/4. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Banda 
o‘ylamasdan bir so‘zni aytib qo‘yadi-da, keyin u sababli do‘zaxga shu qadar pastlab 
tushib ketadiki, uning oraligi mag‘rib va mashriqchadir», dedilar. Imom Buxoriy va 
Muslim rivoyatlari. 
1514. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Bir banda Alloh taolo 
rozi bo‘ladigan so‘zni aytib, natijasini o‘ylamay yuraveradi-da, ammo Alloh taolo O’zi 
bilib, uning darajasini ko‘taradi. Yana bir banda Alloh taoloni norozi qiladigan bir so‘zni 
aytib, oqibatini o‘ylamay yuraveradi-da, biroq Alloh taolo buni ham O’zi bilib, 
jahannamga tashlaydi», dedil ar. Imom Buxoriy rivoyati. 
1515/6. Bilol ibn Horis al-Muzaniydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kishi 
Allohning roziligidan bo‘lgan so‘zni gapirib, u bilan oliy darajaga yetishni fikr qiladi. Alloh 
taolo so‘zi sababli Unga yo‘liqadigan kungacha roziligini yozib qo‘yadi. Va yana bir kishi 
Allohning g‘azabini keltiruvchi so‘zni gapirib, u bilan oliy darajaga yetishni fikr qiladi. 
Alloh taolo so‘zi sababli Unga yo‘liqadigan kungacha g‘azabini yozib qo‘yadi», dedilar. 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy