Microsoft Word quroni karimning ilmiy mujizalari ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

33

manbaini qaerdan oladi? Bu - ayondan ham ayon: koinotdagi magnitik taranglikdan oladi. Shuning 

uchun ham oyatning oxirgi jumlasida "bilingki" deb jamiki olimlarga tanbeh berilgandir. 

Zamonamiz olimlari tushuntirib berolmagan jozibaning ham sababi shu ochiq - ravshan oyat 

orqali bildirilgandir: borliqlar ichlarida shu magnitik taranglikni saqlashlari sababli joziba kuchiga 

egadir. 

Jamiki bu tafsirlardan chiqadigan xulosa: 

Fiziklar amaliyotidagi tushunchalardan farqlanuvchi formulalarda ko‘rganimiz inter aktsiya, 

joziba, giroskopik ta’sirlanish va nihoyat, kvantning o‘ziga kanal va spin (harakatlanish uchun qulay 

muhlat) tanlashi hodislarining asos sababi, koinotdagi magnit tarangligidir. Sharofatli oyat bizga bu 

magnitik taranglik fazoning istalgan nuqtasida mavjud ekanligini ko‘rsatadi. Fazoda jamiki gravitatsiya 

ta’sirlaridan uzoq bir nuqta belgilasak, o‘sha joyda bir kvant ta’sir kanaliga kirsa, yana bir raqsga 

o‘xshash titroq va magnitik ta’sir kuzatiladi. Fazoning ba’zi bir nuqtalaridan ta’sirlangan jamlanish 

yerlarida ko‘rilgan shiddatli magnitik taranglik bir natija, xolos (qora tuynuk), yo‘qsa fazoning har 

nuqtasi magnitik taranglikning keskin va davomli ta’sir maydonidir. Zotan, bo‘lunuvchi zarralar 

nazariyasi ham bu haqiqatni abadiy o‘zgarmas hol deb hisoblashga majburdir. 

Bu magnitik taranglik boshqa bir tomondan moddiy borliqlarga majburiy bir qodar (qismat), bir 

dastur hozirlaydi. 

Xoh gravitatsiya, xoh giroskopik harakat bo‘lsin, o‘z nizomini, fizik xususiyatini koinotning har 

nuqtasiga hokim bo‘lgan shu taranglikdan oladi. Bir daqiqaga ham bu taranglikning yo‘q qilish 

mumkin bo‘lsa edi, har joziba, har aylanma harakat moddiy borliqlarni bir nuqtaga biriktirib qo‘ygan 

bo‘lar edi. So‘nggi yillarda bu bo‘linuvchi zarralar nazariyasiga qattiq yopishib olgan ba’zi olimlar 

moddiy olamlarning plazma (qattiq urilish natijasida ionlangan, ya’ni zaryadlangan zarra) 

dinamikasidan (o‘sish sur’atidan) so‘z ochmoqdalar. Aslida bu qarash magnit tarangligining 

boshqacha ta’rifi, xolos. 

 

V) Bo‘linuvchi zarralar (Big Bang)

 

So‘zimizni 21-sura, 30-oyat bilan boshlamoqchimiz. 

Avalam yarallazina kafaru annassamovoti val arza konato ratkon fafa takno humo...

 

Ya’ni: 

U kofir bo‘lganlar ko‘rmadilarmiki, osmonlar va yer birikkan holda edi, biz ularni bir—biridan uzib 

yubordik...

 

Endi koinotning yaratilishi borasida eng zamonaviy astrofizikaning asos nazariyalariga e’tibor 

bering. 

Osmon fiziklarining koinot mavzuidagi rag‘bat ko‘rsatgan nazariyalari bo‘linuvchi zarralarga 

oiddir. Bu nazariya asosida cheksiz bir quvvat (energiya) manbaining atrofga ta’sir ko‘rsatishi va 

buning natijasida cheksiz masofada moddiy olam vujudga kelishi to‘g‘risidagi fikr yotadi, ya’ni XIX asr 

fiziklari uqtirganidek, olam (koinot) ulkan yangi yulduzlarning sovigan mag‘izlari emas. 

Mana endi yuqorida sharhi keltirilgan oyatni nazardan qochirmay o‘ylasak, olam tushunchasiga 

katta o‘lchovlar asosida yaqinlashgan bo‘lamiz. 

Moddiy olam oldin masofa uzra o‘ram-o‘ram samolar, kitob varaqlari kabi, yopiq bir sistema 

holida bo‘lganligini tasavvur qilish mumkin. Keyin ilohiy kuch katta bir magnit tarangligi bilan cheksiz 

o‘lchovlarga behisob shakllar berganini ham sezamiz. Oyatning ta’biri juda maroqlidir: 

"Osmonlar va 

yer birikkan holda edi, biz ularni bir—biridan uzib yubordik", 

- deb buyuradi. Bu asnoda yer, bu 

bo‘linuvchi zarralar (parchalar) nazariyasining markazi bo‘ldimikin yoki u makonlardan boshqa 

biridami? Qanday yaratildi? Biz bilmaymiz. 

Oyati karima, xususan, samolarning, masofalarning magnitik taranglik bilan (oldingi bo‘limda bu 

oyatning sharhlagandim) cheksiz ufqlarda ochilganini izohlab berayotir.  

Yuqorida aytganimizday, avval bir kitobni varaqlari singari yopiq turgan moddiy olam bunyod 

bo‘lgan, so‘ngra varaqlar magnitik taranglik bilan bir-biridan ayirilgan, 

"Osmonlar va yerning bir—

---

Qur’oni karimning ilmiy mo’jizalari. Xoluq Nurboqiy