Microsoft Word psixik taraqqiyot va talimning ozaro munosabati

o‘zini-o‘zikuzatish
dan(introspeksiyadan) hamfoydalaniladi. 
Ko‘pinchatajribalipsixologyokiyuqorimalakalimohiro‘qituvchio‘zini-
o‘zikuzatishorqaliilmiyxulosachiqarabiladi. 
Masalan, 
o‘ztafakkurinikuzatibo‘zidagiemotsionalo‘zgarishhaqida, 
shuningdek, 
tafakkurningichkimexanizmlarivujudgakelishivakechishihaqidama’lumotoladi. 
Natijadatafakkurningsifati, 
mazmuni, 
mohiyativaqaytarzda, 
qandaytezlikda, 
qayshakldaro‘yberishinikuzatadi. 
Chetelpsixologiyasidao‘zinio‘zikuzatishninginsoyruhiyatinio‘rganishdagiroliniif
odalovchiilmiy-amaliymateriallarto‘plangan. 
Introspeksiyayo‘nalishiningyiriknamoyondalario‘zlarinio‘zlarikuzatganlarvato‘plagan
materiallarinitahlilqilibumumiypsixologikqonuniyatlarniyaratishgaharakatqilganlar. 
Lekininsonturlivaziyatlardao‘zinibirxilboshqaraolmaydivashuninguchunbumetodiingilmi
yahamiyatikattaemas. 
Shundayqilib, 

---

51 
kuzatishmetodiningqulayvasamaralijihatlaribilanbirgazaiftomonlarihammavjud. 
Shusababliinsonningmurakkabpsixikasiboshqametodlardanfoydalanibtadqiqqilinadi. 
Suhbatmetodi.
Bumetodbilaninsonpsixikasinio‘rganishdasuhbatningmaqsadivava
zifasibelgilanadi, 
uningobhektivasubhektitanlanadi, 
mavzusi, 
o‘tkaziladiganvaqtianiqlanadi, 
yakkashaxslar, 
guruhvajamoabilano‘tkazishrejalashtiriladi, 
o‘rganilayotgannarsabilanuzviybog‘liqsavol-javobtartibitayyorlanadi. 
Suhbatningboshmaqsadimuayyan-
birvaziyatyokimuammonihalqilishjarayoiidainsonpsixikasidagio‘zgarishlarnio‘rganishd
ir. Suhbatorqaliturliyoshdagiodamlarningtafakkuri, aql-zakovati, xulq-atvori, qiziqishi, 
tiyrakligi, bilimsaviyasi, ehtiqodi, dunyoqarashi, irodasito‘g‘risidama’lumotlarolinadi. 
Suhbatchog‘idao‘zaroizchilbog‘langansavollarberiladi: 
-Xotiradebnimaniaytiladi? 
Xotiraidrokqilingannarsavahodisalarniesdaqoldirish, 
mustahkamlashhamdazarurvaqtdaesgatushirishdaniboratpsixikjarayondir. 
Xotiraningnerv-fiziologikasoslarinimalardannborat? 
Xotiraningfiziologikasoslariboshmiyayarimsharlariqobig‘idamuvaqqatnervbog‘l
anishlarininghosilbo‘lishi, mustahkamlanishivakeyinchalikfaollashuvidir. 
-Xotiraningsamaradorliginimalargabog‘liq? 
Esdaolibqolishdaharakatningtugallanmaganligiga, 
shaxsningqiziqishivamayllariga, 
faoliyatgamunosabati, kayfiyativairodaviyzo‘rberishigabog‘liq. 
-Xotiraningqandayturlarimavjud? 
-Harakat, obrazli, so‘z-mantiq, emotsional, qisqavauzoqmuddatli, operativ, 
ixtiyorsiz, ixtiyoriy, produktiv, reproduktiv, faolvasustxotiraturlaribor. 
Suhbatpaytidafikrlarmantiqiyizchillikkaegabo‘lishishart. 
Biroqmashg‘ulotsinaluvchilarnitoliqtiribqo‘ymasligi, 
ularningyoshiga, 
saviyasigamutlaqomosbo‘lishizarur. 
Dialogshaklidagisuhbatlarhamo‘zko‘lami, 
mohiyati, 
mazmuni, 
shakli, 
xarakteribilanbir-biridanfarqlanadi. Suhbatningyanabirturigamisol: 
-Opajon, eson-omonyuribsizmi? Uyichlaringizyaxshimi? 

---

52 
-Opangqoqindiq, mingqatlashukur, tinchyuribmiz. 
-Nechuk, qandayshamoluchirdi? 
-Ko‘zimdano‘taverding, o‘taverding, keyinyo‘lgaotlandim.
-Qiynalmasdan yetibkeldingizmi? 
-Aytarliqiynalmadim. Avvalavtobusga, so‘ngtramvaygao‘tirdim. 
Suhbatmetodiningyuqoridatahkidlanganijobiyjihatlaribilanbirgaayrimzaiftomonla
rihammavjud. Qaytariqso‘zlar, g‘aliziboralar, nutqningtezligi, fikrningmavhumligi, 
zerikarligimuvaffaqiyatsizlikkasababbo‘ladi. 
Shuningdeksavol-
javobningbirxilshakldaemasligi, 
sinaluvchidao‘zigaxosishlashuslubi, 
oshkoralik 
yetishmasligi, 
iymanish, 
uyalishatroflichama’lumotlarolishniqiyinlashtiradivashusababliboshqametodlargamur
ojaatqilishgato‘g‘rikeladi.