Microsoft Word Pochta aloqalari doc

 
NAZORAT SAVOLLARI 
 
1. Qaysi holatlarda pochta jo‘natmalari qayta jo‘natiladi yoki 
qaytariladi? 
2. Pochta jo‘natmalarini qayta jo‘natish yoki qaytarishda qanaqa 
belgilar va qaerda ko‘rsatiladi? 
3. Qayta jo‘natilgan yoki qaytarilgan pochta jo‘natmalarini 
egalariga topshirish xususiyatlarini aytib bering. 
4. Qaysi holatlarda pochta jo‘natmalari tarqatilmagan qatoriga 
topshiriladi? 
5. Tarqatilmagan pochta jo‘natmalari pochta aloqa bo‘limidan 
topshirish joyi va davriyligini aytib bering. 
 
 
4.7 Operatsiya kunining boshlanishi va tugashi.  
Pullar, shartli boyliklar va pochta jo‘natmalarni saqlash 
 
Ish kuni (smenasi) tugagandan so‘ng, ro‘yxatga olinadigan pochta 
jo‘natmalari, pul o‘tkazmalarini qabul qiluvchi aloqa xodimlari 
kvitansiya daftarlaridagi qabul qilingan pochta jo‘natmalari, pul 
o‘tkazmalarining yakunlarini, shuningdek ularni jo‘natish uchun to‘lov 
summasini (zarur bo‘lganda QQS summasini ajratgan holda) 
hisoblanadi va bir ish kuni (smena) davomida to‘ldirilgan 

---

 
208
kvitansiyalarning oxirgi nusxasida raqamlar bilan yozib qo‘yiladir. 
Qo‘shimcha xizmatlar uchun to‘lov alohida satrga yoziladi. Agar 
posilkalar, qiymati e’lon qilingan xatlar va qiymati e’lon qilingan 
banderollar 1-shakldagi bitta daftar bo‘yicha qabul qilingan bo‘lsa, u 
holda bir kecha-kunduzlik (smena) yakuni bo‘yicha qabul qilingan 
pochta jo‘natmalarining va ular uchun to‘lov summasi, QQS summasini 
ajratgan holda, har bir pochta jo‘natmasining turi bo‘yicha alohida 
ko‘rsatiladi. 
47-shakldagi va 5 shakldagi daftarlarda to‘lovning umumiy 
summasi va alohida satrda qo‘shimcha xizmatlar uchun to‘lovlar, QQS 
summasini ajratgan holda, ko‘rsatiladi.  
Ro‘yxatga olinadigan pochta jo‘natmalarini topshiruvchi, pul 
o‘tkazmalarini to‘lovchi aloqa xodimlari 8-shakldagi daftar bo‘yicha 
16-shakldagi kelgan yukxatlar va 11-shakldagi reestrlarda yoki toza 
qog‘oz varag‘ida avvalgi kun (smena)dan qolgan, bir kun (smena)da 
kelib tushgan, topshirilgan, to‘langan, eltib berilgan va qaytarilgan, 
topshirilmagan pochta jo‘natmalarining qoldig‘ini, keyingi kun 
(smena)ga to‘lanmay qolgan pul o‘tkazmalarining sonini ko‘rsatgan 
holda bir ish kuni (smena) davomidagi pochta jo‘natmalari, pul 
o‘tkazmalarining harakatiga yakun yasaydilar. 
Yakun yasash qulay va tez bo‘lishi uchun 8-shakldagi daftarda 
pochta aloqasi hududiy tashkiloti yoki pochta aloqasi obyektida 
topshirilgan pochta jo‘natmalari, to‘langan pul o‘tkazmalariga 16-
shakldagi yukxatlar va 11-shakldagi reestrlarda quyidagi shakldagi 
tamg‘alarni qo‘llash tavsiya etiladi: 
_____________ga qoldiq 
_____________kelib tushdi 
_____________topshirildi 
_____________to‘landi 
_____________qayta jo‘natildi va qaytarildi 
_____________ga qoldiq 
 
Pochta jo‘natmalari, pul o‘tkazmalarini aloqa xodimlari smena 
almashuvida bir-biriga topshirishda qo‘shimcha ravishda quyidagicha 
yoziladi:  
 
Qoldiqni topshirdi _________________  
 (imzo) 
Qoldiqni qabul qildi ________________  
 (imzo) 

---

 
209
Kun oxirida pochta aloqasi hududiy tashkilotlari yoki pochta 
aloqasi obyektlari (pochta aloqa bog‘lamalari, pochtamtlar)da, bundan 
tashqari buyumlar va pochta jo‘natmalarining bir kecha-kunduzlik 
(smena) ish yakuni 16-shakldagi yukxatlar, pul o‘tkazmalariniki esa 11-
shakldagi reestrlar bo‘yicha hisobga olinadi. Bu hujjatlardan 
oxirgisining orqa tomonida yoki toza qog‘oz varag‘ida quyidagicha 
yozuv bajariladi: 
 
____________________________________ga qoldiq 
 
_____________________________ pochta bilan kelgan  
 
_________________jo‘natiluvchi hujatlar qabul qilingan  
 
____________________qayta jo‘natilgan va qaytarilgan 
 
____________tarqatish va eltib berish uchun topshirilgan 
 
_________________ pochta bilan jo‘natilgan 
 
_________________ga qoldiq 
 
Tekshirdi_________________ 
 (imzo) 
 
Topshirdi_________________ 
 (imzo) 
 
Qabul qildi_______________ 
 (imzo) 
 
Kelgan qiymati e’lon qilingan xatlar va qiymati e’lon qilingan 
banderollar, posilkalar bitta umumiy raqam bilan raqamlanadigan pochta 
aloqasi hududiy tashkilotlari yoki pochta aloqasi obyektlarida pochta 
jo‘natmalarining yakuni va hisobi ularning turlari bo‘yicha ajratilib, 
amalga oshiriladi. 
Sug‘urtali pochta jo‘natmalari va buyumlar sonini hisobga olish 
14-shakldagi yo‘l varag‘ining orqa tomonidagi namunasiga asosan 
tuzilgan qaydnoma bo‘yicha olib boriladi. Qaydnoma ish joylaridagi ish 
jarayonlarida qabul qilingan va jo‘natilgan pochta jo‘natmalariga 
asoslangan holda tuziladi. 

---

 
210
Jo‘natilgan, kelgan va topshirilgan pochta jo‘natmalariga ishlab 
chiqarish hujjatlari posilka, qiymati e’lon qilingan xat va qiymati e’lon 
qilingan banderollarga xabarnomalardan tashqari, bu hujjatlarning 
soniga qarab, smena, kun, besh kunlik, o‘n kunlik, yarim oylik va 
oyliklar bo‘yicha har kuni to‘plamga tikib qo‘yiladi.  
To‘langan yig‘ma pul o‘tkazmalarining xabarnomalarini 
tikishdan avval pul o‘tkazmalarini 10-shakldagi reestrga yozish tartibi 
yoki ularning pochta-kassa apparati elektron majmuada 
rasmiylashtirish ketma-ketlik tartibida tanlab olinadi, ularning soni va 
summasi hisoblanadi, boshqa topshirilgan pochta jo‘natmalarning 
bildirishnomlari esa kirish tartib raqamlari bo‘yicha taxlab olinadi va 
pochta jo‘natmalarining turlari bo‘yicha alohida to‘plamlarga tikib 
qo‘yiladi. 
Posilkalar, qiymati e’lon qilingan xatlar va qiymati e’lon 
qilingan banderollarga xabarnomalarni pochta jo‘natmalarini 
topshirish kunlari bo‘yicha tikib qo‘yishga ruxsat etiladi.  
16-shakl yukxatlari va 11-shakl reestrlari pochtani jo‘natish va 
qabul qilish navbati tartibida tanlab olinadi. Pochta aloqasining 
hududiy tashkilotlari yoki pochta aloqasining yirik obyektlarida 16-
shakl yukxati va 11-shakl reestrlari alohida to‘plamlarga (hujjatlar 
soni ko‘p bo‘lganda jo‘natilgan va kelgan pochta jo‘natmalari va pul 
o‘tkazmalariga alohida), ish hajmi katta bo‘lmagan obyektlarda esa 
bitta to‘plamga tikilishi mumkin. 
Qabul qilingan pochta jo‘natmalari, pul o‘tkazmalari va 
topshirilgan xalqaro pochta jo‘natmalari, to‘langan pul 
o‘tkazmalarining hujjatlari alohida to‘plamlarga tikiladi. 
Tikilgan hujjat (xabarnoma, yukxat, reestr)lardagi har bir 
to‘plamning ustki muqovasida hujjatlarning nomi, pochta aloqasi 
obyektining nomi, qancha vaqt oralig‘ida hujjatlar tikilgani 
ko‘rsatiladi. Masalan, «Namangan filiali Uchqo‘rg‘on pochta aloqasi 
bog‘lamasi tomonidan Yangiobod aloqa bo‘limiga 2010 yil 27 aprelda 
olingan pochtaga yukxatlar».  
Ishlab chiqarish hujjatlarini yakunlash, tikish va tegishli 
rasmiylashtirishdan keyin operatsiya kuni (smena) tugallanishidan 
oldin aloqa xodimi quyidagilarga majbur: 
a) pochta aloqasi obyektining rahbari (o‘rinbosari) yoki nazorat 
qiluvchi shaxsga 1, 3, 5, 47-shakldagi kvitansiya daftarlarini, nomli 

---

 
211
buyumlarni (oldindan tozalangan) va pochta-kassa apparatlari 
kalitlarini tilxat bilan topshirishga. 
Pochta-kassa apparatlari, elektron majmuada ishlash vaqtida 
ishlab chiqarish hujjatlarini topshirish tartibi tegishli yo‘riqnomalar 
bilan belgilangan; 
b) belgilangan tartibda hisobot berish, pochta to‘lovi belgilari 
bo‘nagini to‘ldirish va temir sandiqcha (ichidagi narsa)ni saqlash uchun 
topshirish; 
v) ish joyini tartibga solish va ish stolini qulflab qo‘yish. 
Pochta aloqasi hududiy tashkilotlari yoki pochta aloqasi obyektlari 
(pochta aloqa bog‘lamalari, pochtamtlar)da hujjatlarning nazoratdan 
so‘ng tugallangan to‘plamlari ularni saqlash uchun javobgar shaxsga, 
aloqa bo‘limlarida esa aloqa bo‘limi boshlig‘i (o‘rinbosari)ga 
topshiriladi. 
Ish joylarida hujjatlar to‘plamini saqlashga ruxsat etilmaydi. 
Pullar, shartli boyliklar va pochta jo‘natmalarini saqlash uchun 
pochta aloqasi hududiy tashkilotlarida va pochta aloqasi obyektlarida 
omborxonalar jihozlanadi, bunda pul summasi seyflarda, shartli 
boyliklar esa – omborxonalarda o‘rnatiladigan seyflarda yoki temir 
javonlarda saqlanishi kerak. Omborxona eshiklari temirdan yoki ustidan 
temir qoplangan bo‘lishi kerak. Derazalarda ichki eshik va temir 
panjaralar bo‘lishi kerak. Omborxona ichki va tashqi qulf bilan yopiladi. 
Pul o‘tkazmalarining blankalari maxsus qutilarda ta’minlangan 
tartibda saqlanadi. 
Pochta aloqasi hududiy tashkilotlari va pochta aloqasi obyektlari 
(pochta aloqa bog‘lamalari, pochtamtlar)da bosh kassa uchun qo‘riqlash 
signalizatsiyasi bilan jihozlangan alohida omborxona ajratilishi kerak. 
Alohida omborxonasi bo‘lmagan aloqa bo‘limlarida bosh kassa 
boyliklarini posilkalari omborida saqlash mumkin, joy yo‘qligi sababli 
maxsus omborxonalarni jihozlash imkoni bo‘lmagan joylarda esa pullar 
va shartli boyliklar seyflarda, sug‘urtalangan pochta jo‘natmalari, 
markalangan konvertlar va pochta varaqchalari esa temir javonlarda 
saqlanadi.  
Ish kuni vaqtida pullar, shartli boyliklar, qiymati e’lon qilingan 
xatlar va qiymati e’lon qilingan banderollar, mayda paketlar ish 
joylaridagi shuning uchun moslashtirilgan va soz qulflarga ega bo‘lgan 
javon, quti yoki stol g‘aladonlarida saqlanadi. 
 
 

---

 
212
__