Microsoft Word O'quv qo'llanma

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

164
Elektromagnit to‘lqinlar mavzusiga ma’ruza mashg‘uloti darsida intelekt-
xarita 
texnolog
iyasini qo‘llash 
ELEKTROMAGNIT 
TO’LQINLAR 
Elektr va magnit maydon 
perpendikulyar 
E=E
o
sin 
(
wt ± 
kx+
α
o
) 
H=Ho sin (wt ± kx+ 
α
o
) 
To’lqin tezligi 
V=
 ; 
c=
;v= ;n=
Ko’ndalangligi 
Rentgen nurlar 
 
 
Ummof poyting 
vektori 
S=(ExH) 

---

165
 
ELEKTROMAGNIT 
TO’LQINLAR 
To’lqin 
 
To’lqin tarqalishi 
Energiyasi zichligi 
;
№
 
Turlarning 
nomi 
To‘lqin 
uzunligi 
To‘lqin 
chastotasi (Hz) 
Nurlanish manbayi 
1. 
Past chastotali 
to‘lqinlar 
> 10
4
<3-10
-4
O‘zgaruvchan 
tok generatori 
2. Radioto‘lqinlar 
10
4

10
-1
3
.
10
4

3
.
10
10
Tebranish konturi
va Gers vibratori 
3. 
Ultraradio 
to‘lqinlar 
10
-1

10
-4
3
.
10
10

3
.
10
12
Yalpi tarqatkich 
4. Infraqizil nurlar 10
-4

7,7
.
10
-7
3
.
10
12

4
.
10
14
Lampalar 
5. Yorug‘lik nurlari 7,7
.
10
-7

4
.
10
-7
4
.
10
14

7,5
.
10
14
Lampalar 
6. 
Ultrabinafsha 
nurlar 
4
.
10
-7

10
-8
7,5
.
10
14

3
.
10
16
Lampalar 
7. Rentgen nurlari 
10
-8

10
-11
3
.
10
16

3
.
10
19
Pentgen trubkasi 
8. Gamma nurlari
< 10
-11
>3
.
10
19
Radioaktiv yemirilish

---

166
 Elektromagnit to‘lqinlar mavzusiga amaliy mashg‘ulot darsida intelekt-xarita 
texnolog
iyasini qo‘llash 
Elektromagnit
to’lqinlar amaliy 
mashg’uloti 
 
 
T=
 
To’lqin 
uzunlik 
 
T=2
 
Elektr 
maydon 
energiyasi 
 
Magnit maydon 
energiyasi 
Elektr va magnit maydon energiya zichligi 
 
;

---

167
 “Issiqlik” mavzusidagi aqliy xarita namunasi. 
“Mexanika” mavzusidagi aqliy xarita namunasi. 
 
 

---

168
 
“Issiqlik miqdori” mavzusidagi aqliy xarita namunasi. 

---

169
 
70-rasm. Elektromagnit to‘lqinlarning xossalari intelekt xaritasi

---

170
§ 3.3. Freyem metodi va uni fizikani o‘qitishdagi o‘rni. 
 
Freym -
 
(inglizcha 
framework-
karkas) 
 
kvadrat stereotip holatlarni ifodalash 
uchun standart vaziyat yoki struktura. 
Ushbu freyem metodi - ko‘plab mavzular va bo‘limlarga sxematik yoki 
grafik shaklda kiritilgan va shuning uchun universal va stereotipik xususiyatlarga 
ega bo‘lgan o‘quv materialining asosiy g‘oyasi asosidagi ramka, ramka va matritsa 
tuzilmasi. Freym sxemalari yangi avlodni yuqori darajali umumlashtirish yordamini 
aks ettiradi. Kadrlarning sxemasi katta quvvatga ega, chunki uning qurilish tamoyili 
stereotip algoritmdir. Ularning soni boshqa birliklarda hisobga olinishi uchun 
boshqa turdagi qo‘llab-quvvatlovchilarga ustunlik beradi. 
Axborotni tashkil etishga yo‘naltirilgan yondashuvning mohiyati o‘quv 
materialining semantik siqilishidir. Semantik siqishning o‘ziga xosligi shundaki, u 
bir vaqtning o‘zida ikkita jarayonni o‘z ichiga oladi: axborotni bevosita kesib 
tashlash va tushirilgan ma'lumotlarni ramzlar shaklida ifodalash. Ma'lumotni 
qisqartirishni o‘rganish zarurati bugungi kunda hech kim tomonidan uyg‘un emas 
va u bahs-munozara qilinmaydi, chunki uning o‘qitish metodologiyasida o‘qitish 
salohiyati juda yuqori va hali chegaraga yetmagan. Uning murakkabligi shundan 
iboratki, bir freym formatidagi axborotni yo‘q qilish jarayoni, birinchi navbatda, 
matnning asosiy mazmunini yuqori darajada tushunish, ikkinchidan, taqdimotning 
mavhum shaklini egallash va uchinchidan, siqilgan ma'lumotni belgilari, va 
sxemalari hisoblanadi.
Freym metodi algoritm belgi yoki shakl ko‘rinishida yig‘ilgan malumotlarni 
o‘z ichiga oladi, o‘quvchi fizik formula yoki teoremalarni Freyem algoritm belgi 
yoki shakl sifatida ifodalab, fizikaviy masalalarni qiziqarli darajada yechishi 
mumkin. Bunday usulni qo‘llash orqali o‘qituvchilar talabalarni faqatgina eng 
ibtidoiy fikrlash darajasini – reproduktiv yaratishni – asl mazmuni (darslikning 
paragrafi) uning mazmunini tushunmasdan iloji boricha aniq qilib yaratadi. 
Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, kitob bilan ishlashning samarali usuli kvadratga 
asoslangan yondashuv yordamida amalga oshiriladigan bilimlarni tuzishdir. 

---

171
Shunday qilib, nazariya parvarishning asosiy, eng katta “bo‘lagi” sifatida ajratiladi. 
Keyin nazariyaning elementlariga amal qilinadi. 
Nazariyaning birinchi elementi 
nazariyaning asosi bo‘lgan ilmiy tushunchalardir. Nazariyaning ikkinchi elementi 
nazariyaning asosiy qismini tashkil etadigan asosiy qonunlardir. Nazariyaning 
uchinchi qismi – qonunlarning amaliy tatbiqi. Ta’lim materiallarining batafsil 
tuzilishi bilan, hodisalar va jarayonlarni tarkibiy elementlar sifatida aniqlash 
mumkin farazlar, modda tarkibiy elementlari, postulatlar, qoidalar, asboblar, 
mashinalar-uskunalari, vazifalar va qonunlarni amaliy qo‘llash. Bular darslikdagi 
barcha bilimlar aralashtiriladi, shuning uchun o‘quv materiallari “qovurg‘a” deb 
qabul qilinadi va xotirada saqlanmaydi. Shuning uchun, o‘rganilayotgan axborot 
strukturasining semantik elementlari sifatida, sub’ektlar va ularning tavsiflariga 
mos keladigan matnning o‘ziga xos semantik birliklarini tanlaydi. Muallif 
o‘quvchilar bilan o‘quv materiallarini shakllantirishga moslashtirish kerak. Odatda, 
mavzu, bob, bo‘lim yoki butun darslikning materiallaridan tuziladi. Talabalar 
daftarga fenomenning alohida ustunlarida yozishga taklif qilinadilar.
1.