|
Jadval 4.3
Tajriba guruhining natijalari
N
Fizika yo’nalish
talabalari
Ballar Avtonom
hisoblash
(x)
gacha
(y) dan
keyin
d d2
1 Allaberdiyeva
Iroda
Xatamovna
14 18 4
16
2 Beknazarova
Feruza
Tursunovna
20 19 -1
1
3 Tolibov
Firdavs
Tolibovich
15 22 7
49
4 Tursunov
Muxtorjon
Ismatullayevich
11 17 6
36
5 Umarov
Akram
Muxiddinovich
16 24 8
64
6 Usmonov
O’ktam
Asatullayevich
13 21 8
64
i
v
‐
o
j
340
7 Berdiyev
Anvar
Abduxalimovich
16 25 9
81
8 Mardiyev
Dilshod
Alikulovich
19 26 7
49
9 Murodova
Maftuna
Shavkatovna
15 24 9
81
10 Orziyev
Azizbek
Zokirovich
9 15 6
36
Jami
148 211
O‘rtachasi
14,8 21.1
Boshlang‘ich hisoblashlar:
1
n
i
i
d
d
n
, .
63
6.3
10
d
va quyidagiga ega bo’lamiz:
63*63
477
477 396.9
10
0.943
10 10 1
90
Sd
Undan keyin
.
6.3
6.678
0.943
emper
t
ga ega bo’lamiz.
Erkinlik darajasi
10 1 9
k
va Styudentning t mezonining kritik
qiymatlari jadvaliga ko'ra, empirik t = 6.678 ga teng, demak, bizning farazimizni
qabul qilish mumkin (H
1
) ) , bu ishonchli arifmetik o'rtacha farqlar bilan
tasdiqlangan. Natijada muallifning texnikasi samarali. Olingan statistik taxminlar
quyidagi natijaga ega: 5% darajasida H
0
gipotezasi rad qilinadi va H
1
gipotezasi
qabul qilinadi.
i
v
‐
o
j
341
167 – rasm.
Jadval 4.3
Nazorat guruhining natijalari
N Fizika
yo’nalish
talabalari
Ballar Yordamchi
hisob
kitoblar
(x) tajriba
boshlanishidan
oldin
(y) tajriba
tugashidan
keyin
d d2
1 Ergashev
Asqar
Jongoboyevich
15 20
5
25
2 Melikov
Nodir
Abdukayumovich
19 22
3
9
3 Ochilov
Mashrab
Baxtiyorovich
14 12
-2
4
4 Xudayberdiyev
Rabbim Erkinovich
10 12
2
4
5 Boymatova
Risqida
Farmonovna
16 18
2
4
6 Mustafoyeva
Iroda
13
15
2
4
i
v
‐
o
j
342
Shoyimirzayevna
7 Radjabova
Sadoqat
O‘tkirovna
16 18
2
4
8 Shodmonova
E’tibor
Usarovna
20 22
2
4
9 Yarkulov
Vaxobjon
Ubaydullayevich
15 17
2
4
10 Yuldasheva
Gavhar
Chutboy qizi
10 13
3
9
148 169
21
71
O’rtacha
14,8
16.9
Boshlang‘ich hisoblashlar:
1
n
i
i
d
d
n
, .
21
2.1
10
d
va quyidagiga ega bo’lamiz:
21*21
71
71 44.1
10
0.548
10 10 1
90
Sd
Undan keyin
.
2.1
3.832
0.548
emper
d
t
Sd
ga ega bo’lamiz.
Erkinlik darajasi
10 1 9
k
va Styudent t-testining kritik qiymatlari
jadvaliga ko'ra t emp.=3.832. Shuning uchun biz gipotezani (H
1
) muqobil sifatida
qabul qila olamiz, ya'ni dalillarga asoslangan arifmetik o'rtacha o'zgarishlarni
bildiramiz, bu esa bizga samarali eksperimental ta'sirni baholash imkonini beradi.
i
v
‐
o
j
343
168 – rasm.
Ikki muhim o'qdan ko'rinib turibdiki, har ikkala holatda ham t
emp
muhimlik
sohasida bo'ladi, lekin agar tajriba va nazorat guruhlarida Studentning t-testini
solishtirsak, biz quyidagilarni olamiz: t
emp
>t
krit
, ya'ni 6.678> 3.832.
Bundan kelib chiqadiki, eksperimental guruhda muallifning "Vatanparvar
o'quvchilarni tarbiyalash" metodikasi samaradorligi isbotlangan.
Muallif texnikasining samaradorligini tekshirish uchun biz bir tomonlama
ishoralar testini (T) qo'lladik. Bu darajadan past bo'lmagan o'lchovlar asosida
olingan ikkita bog'liq namunani solishtirish uchun mo'ljallangan.
X va Y - ikkita kuzatuvlar seriyasidagi tasodifiy o'zgaruvchilar. Biz (
i
x
,
i
y
)
shaklning n juftini tuzamiz - bu bir xil xususiyatlar va ob'ektlarning ikki o'lchovli
natijasi. Har bir
i
x
,
i
y
juftligida qiymatlar bir xil elementlar bilan taqqoslanadi va
"+" belgisi beriladi,
i
x
<
i
y
- uchun
≪
-
≫
,
i
x
>
i
y
va
i
x
=
i
y
uchun
≪ ≫
0 .
Statistik ma'lumotlardan (T) ni o'lchaymiz: n juft (
x
,
y
)
i
x
va
i
y
teng
qiymatlari mavjud bo'lgan joyda topiladi. Biz uni
≪ ≫
0 belgisi bilan belgilaymiz,
ya'ni T kattaliklarining qiymatini hisoblashda biz hisobga olmaymiz. n dan
≪ ≫
0
belgisini (simbol <<0>>) chiqarsak, n juftligi qoladi. Qolgan n juftlikdan
≪
- >>
(
i
x
<
i
y
) belgilarini topamiz. Shunday qilib, T minus belgisiga to'g'ri keladi.
Bundan tashqari, ishni ikki karra bajarish natijalari (ballarda) besh balli
tizimda hisoblab chiqiladi (4.5-jadval) . Har bir guruhda musiqachi -talabalarning
i
v
‐
o
j
344
umumiy soni 65 tani tashkil etgani bois, biz tajribamizni 30 respondent bilan
cheklashga qaror qildik.
4.5 -jadval
Eksperimental guruhdagi ishlarni ballar bo'yicha ikki marta bajarish
natijalari
Tajriba
guruhi
(talabalar)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Birinchi
so'rov
2 2 2 2 2 3 3 3 3
3 2 2 3 3 3 2 2 3
Ikkinchi
so'rov
3 3 3 3 3 4 4 4 4
3 4 3 4 3 3 4 3 3
Belgilar
farqi
+ + + + + + + + + 0 + + + 0 0 + + 0
Tajriba
guruhi
(talabalar)
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Birinchi
so'rov
3 3 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3
Ikkinchi
so'rov
4 4 3 3 3 3 3 2 4 4 4 3
Belgilar
farqi
+ + + + + + + - + + + 0
Keling, musiqa talabalari olgan baholardagi ijobiy farqlar soniga teng
bo'lgan T mezonning statistikasining qiymatini hisoblaylik: T
kuzat
=24. 30 kishidan
beshtasi nol farqqa ega, shuning uchun n = 25. Kritik qiymatlarni aniqlang. Bir
tomonlama test uchun formuladan foydalangan holda n -
t
mezonining
i
v
‐
o
j
345
statistikasi:
0.5
t
n W
n
ga teng, bu yerda
W
-
ehtimolligi uchun
aniqlangan normal taqsimot kvantili.
=0,05 ahamiyatlilik darajasi uchun, n = 25 da
0.5 25 1.64 25
8.4
t
;
25 8.4 16.6
n t
.
Shuning uchun T>
n t
tengsizlik saqlanib qoladi. Shu munosabat bilan,
og'ish 0,05 darajasida sodir bo'ladi va biz muqobil farazni asos qilib olamiz.
Shunday qilib, yuqorida aytilganlarning barchasi bizning gipoteza o‘z
tasdig‘ini topdi degan xulosaga keltiradi va shunga muvofiq muallifimizning
"Qo'shiq folklor an'analari bo'yicha vatanparvarlik tarbiyasi" metodikasi samarali
ekanligini tan olish mumkin.
Hozirgi vaqtda statistik gipotezalarni tekshirish nazariyasi matematik
statistikaning bir bo'lagi bo'lib, uning asosini ko'p o'zgaruvchan statistik tahlilning
murakkab apparati tashkil qiladi. Shuning uchun biz miqdoriy va sifatiy o'lchovlar
natijasida olingan pedagogik tajriba ma'lumotlaridan foydalanishga imkon
beradigan usullarni tanladik.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
