Microsoft Word O'quv qo'llanma

Birinchi darajadagi o‘quv maqsadlari 
taksonomiyasi
 
Fe’l
 
Nima ustida 
ishlanmoqda
 
1.00 
Bilish
Aniq 
ma’lumotlar 
bilimi 
Terminologiya 
bilimlari
Aniqlash, 
o‘zlashtirish, 
farqlash, eslash, 
ajratish
Lug‘at, tushuncha, 
terminologiya, 
qiymat, aniqlovchi, 
aloqa, elementlar
Yer sayyorasidagi aholi joylaShuvining asosiy 
shakllarini eslang va yozib oling.
 
 
90-rasm. Blum taksonomiyasi. Daraja – bilish. 
Ikkinchi daraja – tushunish.
Ikkinchi daraja tushunish,
bilish asosiy 
tushunchalarning shakllanishi bilan bog‘liq bo‘lgan xayoliy harakatlar bilan 
xarakterlanadi, Bu holda eslab qolish jarayoni juda muhim bo‘lib provardi (oxiri)
o‘zlashtirilgan o‘quv materialini namoyon qila olish orqali shaxs tajribasini 

---

227
ko‘rsata oladi. Ba’zi hollarda vazifaning aniq qo‘yilishi va unga erishish yo‘llarini 
aniqlash uchun ta’lim jarayonida eslab qolish zarur bo‘lgan o‘quv materialiga urg‘u 
berish kerak bo‘ladi. Chunki professional faoliyat shunda shakllanadiki, agar 
o‘quvchi o‘quv materialini oson qabul qilsa, belgi va muhim holatlarni 
qiyinchiliksiz eslab qola oladi. 
Psixologlarning ta’kidlashicha, xotirada tutish ong osti jarayon bo‘lib uch 
bosqichni o‘z ichiga oladi: birlamchi ta’ssurot, eslab qolish va mustahkamlash. 
Birlamchi ta’ssurot bilish jarayonida asosiy rol o‘ynaydi. Bu hol psixologlar 
tomonidan turli misollarda isbot qilingan. Ta’lim jarayonida Trenerga, 
o‘qituvchiga, ta’lim oluvchiga maqsad qo‘yishda o‘quvchilar nimalarni eslab 
qolishi zarurligini uqtirish lozim (89-rasm) .
91-rasm. Blum taksonomiyasi. Tushunish darajasi
 
Ta’lim oluvchi materialni bir ifoda shaklidan boshqasiga o‘zgartirish 
(translyasiya qilish) qobiliyatiga ega (masalan, matndan raqamli shaklga yoki 
boshqa shaklga) , olingan natijalarni interpretatsiya qilish, hodisalarning keyingi 
borishiga doir mulohazalar qilish. Ta’lim oluvchi faktlarni, qoidalarni, tamoyillarni 
tushunadi. Matnli materiallarni, sxemalar, grafiklar va diagrammalarni 
interpretatsiya qiladi. Materiallarni boshqa shaklga o‘zgartiradi. Mavjud 
ma’lumotlar asosida mumkin bo‘lgan oqibatlarni tavsiflaydi. Masalan: 

---

228