Microsoft Word O'quv qo'llanma

Intelekt-xarita usulining tavsifi. 
Ingliz psixologi Tony Buzan tomonidan 
intellekt–kart (Mind maps) usuli sistemalashtirildi va tajribada faol qo‘llanildi. 
Intelekt kart usuli katta hajmdagi malumotlarni bir varaq qog‘ozda sxema, yorliq, 
rasm, kalit so‘zlardan foydalanilgan grafik ko‘rinishida taqdim eta olishga 
asoslanadi. 
Tony Buzan tomonidan taqdim etilgan intelekt kart sistemasi Shatalov 
usulidan aniq qoidalar asosida tuzilgan xaritalari bilan ustundir. Buzen 
texnologiyasi nusxa olish imkoniyati bilan g‘arbga keng tarqalgan. Intelekt–xarita 
tuzishning asosida 6 ta qonun yotadiki, bu intelekt xaritalar tuzish jarayonida 

---

159
markaziy tushunchalarga bog‘liq kompleks assotsatsiyalarni har tomonlama va 
to‘liq tassavvur etish imkonini beradi. Tony Buzan qonunlarni ikkita guruhga 
bo‘ladi: qonunlarni mohiyati va tarkibini qayt etish.
Qonunlarni tarkibi va qayd etish quyidagicha olib boriladi. 

Emfazadan foydalanish (grekchadan-yaqqol namoyon bo‘lish)

Assotsatsiyalash 

Fikrlarni yorqin namoyon bo‘lishiga intilish 

O‘z stilingizni ishlab chiqish 
Qonunlar tarkibi ikkita: 

Fikrlar ierarxiyasiga amal qilish 

Fikirlarni bayon qilishda ketma – ketlikni nomerlash 
Keltirilgan fikrlarga ko‘plab interpretatsiya keltirilishini tushunib T. Byuzen 
birinchi uch qonunni konkretlashtirdi. Emfazalardan foydalanish uchun quyidagi 
tavsiyalar berildi: 

Doimo markaziy obrazdan foydalaning; 

Iloji boricha grafik obrazdan kamroq foydalaning 

Markaziy obraz uchun uchta va undan ko‘p rangdan foydalaning 

Sinesteziyadan (turli ko‘rinishdagi kombinatsiyali emotsional-sezgi qabul 
qilish) foydalaning 

Harflarni o‘lchamini, chiziqlar qalinligini va grafik masshtabini o‘zgartiring 

Intelekt kartdagi elementlarni optimal joylashtirishga harakat qiling 

Shunga harakat qilish kerakki, intelekt xaritalar elementlari orasidagi masofa 
o‘ziga mos bo‘lsin.