Microsoft Word O'quv qo'llanma

39-rasm. Suyuqlik, elektr zaryadi va issiqlik tarqalishining sxematik 
ko‘rinishi 
39.b rasmga ko‘ra silindrsimon o‘tkazgichdan oqib o‘tgan elektr zaryadi oqimi 
o‘tkazgichdagi elektr potensial gradientiga to‘g‘ri proporsional:
dx
d
L
J
q
q
/



(8)
Bu yerda 
q
J
-elektr zaryadi oqimi; 

q
L
proporsionallik koeffitsienti bo‘lib, 
solishtirma elektr o‘tkazuvchanlik deyiladi. Kesimi S bo‘lgan silindrsimon 
o‘tkazgichdan dt vaqt ichida oqib o‘tgan elektr zaryad miqdori: 
Sdt
dx
d
L
Sdt
J
dq
q
q
)
/
(




(9)
ifoda bilan aniqlanadi.
Xuddi shunday fransuz fizigi Fure tomonidan aniqlangan issiqlik 
o‘tkazuvchanlik qonuniga asosan biror 
dx
qalinlikdagi S kesimli devor orqali 
o‘tgan issiqlik oqimi 39.c rasmga ko‘ra temperatura gradientiga to‘g‘ri proporsional 
bo‘ladi va qo‘yidagicha ifodalanadi: 
dx
dT
L
J
Q
Q
/


(10)
Bu yerda 
Q
J
-issiqlik oqimi; 

---

109

Q
L
issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti; 
Yuzasi S bo‘lgan devor orqali dt vaqt ichida uzatilgan to‘la issiqlik miqdori: 
Sdt
dx
dT
L
Sdt
J
dQ
Q
Q
)
/
(



(11)
Yuqorida aytilganlarni umumulashtirib, sizish hodisasi, elektr tokini va issiqlikning 
tarqalishini ifodalaovchi fizik kattaliklar o‘rtasidagi quyidagi analogiyani berish 
mumkin.