Microsoft Word oila va nikoh ziyouz com doc

 
RAZO’
Hozirgi kunda jamiyatimizdagi dolzarb masalalardan biri - razo’dir. Xalqimiz uzoq yillar 
davomida johiliyat ta’siri va tazyiqi tufayli razo’ masalalaridan bexabar qolib, bu muhim 
jihatga e’tiborsizlik va loqaydlik qilganlari sir emas. 
Xususan, tug‘ruqxonalarda kam sutli onalarning chaqalog‘ini ko‘p sutli onalarga 
emizdirilar yoki hamshiralar tomonidan ularning sutini boshqa bolalarga berilardi. 
Shuning uchun bu masalaning qanchalik jiddiy va muhim ekanini chuqur anglashimiz 
zarur. 
Razo’ so‘zining lug‘aviy ma’nosi “sut emizmoq” degani. Shariatda bolaning boshqa ayol 
ko‘kragidan ikki yarim yoshgacha bo‘lgan paytida sut emishi va uning hukmlari bilan 
bog‘liq masalalar tushuniladi. Demak, chaqaloq ikki yarim yoshgacha bo‘lgan vaqtida 
onasidan boshqa ayolni emsa – xoh o‘zi ichsin, xoh ichirilsin – razo’ hukmi sobit bo‘ladi. 
Sutning miqdorining farqi yo‘q. Bir tomchi sut bo‘lsa ham bolaning qorniga yetib borsa, 
kifoya. Agar qorniga yetib bormasa, razo’ sobit bo‘lmaydi. 
Razo’ning hukmi shunday: begona ayolning sutini emgan chaqaloqqa o‘sha ayol – ona, u 
ayolning eri – ota hukmida bo‘ladi. Chunki ayolning suti eridandir. Sut emgan bola shu 
er-xotinning asl farzandlaridek hisoblanib, qavmi qarindoshlari ham bu bolaga mahram 
bo‘ladi. Sut emgan bola o‘g‘il yoki qiz bo‘lishidan qat’i nazar, ularga nikohlanishi mutlaqo 
mumkin emas. 
Agar sut emgan bola katta bo‘lib uylansa, eru xotin, farzandu nabiralarining ham sut 
emizgan ayol va uning eriga nikohlari harom bo‘ladi. Zero, sut emgan bola o‘g‘il bo‘lsa, 
uning xotini bularga kelin, agar sut emgan bola qiz bo‘lsa, uning eri kuyov, farzandlari 
nabira hisoblanadi. Ammo sut emgan bolaning boshqa qarindoshlari begona hukmidadir. 

---

Oila va nikoh risolasi. Fazluddin Iqroruddin