Microsoft Word nurul yaqin ziyouz com doc

QO’SHIN YUBORISH 
 
Hijriyning birinchi yili ramazon oyida payg‘ambar alayhis-salom amakisi Hamza ibn 
Abdulmuttalib boshchiligidagi o‘ttiz kishini qurayshlarning Shomdan qaytayotgan 
karvonini to‘sishga jo‘natdilar. Abu Marsad oq tug‘ ko‘tarib oldinda yurdi. Karvonda Abu 
Jahl boshchiligida uch yuz qurolli odam bor edi. Islom askarlari Qizil dengiz bo‘yidagi Iys 

---

Nurul yaqin. Muhammad Xuzariy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
53
degan joyda karvonga duch keldilar. Ikki tomon saf chekib, jangga hozirlanayotgan 
paytda Juhayna qabilasining oqsoqoli Majdi ibn Amr Juhaniy o‘rtaga tushib qon 
to‘kilishining oldini oldi, ikki tomon omon-omonlikda o‘z yo‘liga ravona bo‘ldi. 
Musulmonlar ozchilik, mushriklar bir necha hissa ko‘pliginy nazarda tutib, rasululloh 
Majdining ishini ma’qulladilar. 
Shu yilning Shavvol oyida Ubayda ibn Horis boshchiligida muhojirlardan sakson kishi 
yana mushriklarning yo‘lini to‘sishga otlandilar, bu safar Mistah ibn Usosa a’lambardor 
bo‘ldi. Qurayshlarning karvonida ikki yuz nafar odam bor edi. Ikki tomon Robig‘ degan 
joyda uchrashganda hech qanday tayyorgarliksiz kamondan bir-biriga o‘q yog‘dira 
boshladi. Mushriklar musulmonlar bunchalik oz bo‘lishi mumkin emas, yaqin atrofda 
pistirmasi bor, degan xavotirda qocha boshlashdi, musulmonlar ularni ta’qib etib 
quvmadi. Mushriklardan Miqdod ibn Asvad, Utba ibn G’azvon musulmonlar tomoniga 
qochib o‘tdilar. Ilgariroq islom diniga kirgan bu odamlar anchadan beri musulmonlar 
safiga qo‘shilish imkonini topolmay yurishgan edi. 
 
 
VAFOT ETGANLAR 
 
Shu yili muhojirlikda rasulullohning ikkala hijratida qatnashgan emikdosh birodarlari 
Usmon ibn Maz’un vafot etdi. Usmon dafn etilgach, payg‘ambar alayhis-salom uning 
qabriga suv sepishni buyurdilar. Tuproq uyumi cho‘kkach, ustiga tosh qo‘ydilar va 
qarindoshimning qabrini shu toshdan topib olaman, oilamda kim qazo qilsa shu yerga 
qo‘ydiraman, dedilar. Qabrlarga tosh qo‘yishdan maqsad shu edi, biroq keyingi paytlarda 
qabr ustiga turli hashamatli binolar qurib, naqshlar bilan bezash mozorni butxonaga 
aylantirishga o‘xshagan bir ish. Marhumning qarindosh urug‘lari qabr tepasida 
o‘tkazadigan turli-tuman rasm-rusmlar xuddi mushriklarning butxonalarda olib 
boradigan marosimlariga o‘xshaydi. Oxiratga taalluqli ishlarda rasululloh qilmagan 
narsalar bilan mashg‘ul bo‘lish gumrohlikdir. 
Shu yili Najjor jamoasining boshlig‘i Asad ibn Zurora vafot etdi. Uning vafotidan keyin 
rasululloh bu jamoaga bosh bo‘lishni ixtiyor etdilar, chunki u kishining najjorlar bilan 
qarindoshligi bor edi. Ko‘p o‘tmay ikkinchi Aqoba bay’atida hammaga vakolatan gapirgan 
Baro’ ibn Ma’rur ham olamdan o‘tdi. Xuddi shu yili Makka mushriklaridan Valid ibn 
Mug‘ira o‘ldi. U jon talvasasida yotgan paytida qattiq beorom bo‘ldi. Jiyani Abu Jahl 
undan: "Nimadan bunchalik bezovta bo‘lyapsan?" deb so‘radi "Men o‘limdan qo‘rqib 
beorom bo‘layotganim yo‘q, — dedi Valid. — Makkada Abu Kabshaning o‘g‘li o‘ylab 
topgan din g‘alaba qozonishi mumkinligidan xavotirdaman." "Xotirjam bo‘l, 
Muhammadning dini g‘alaba qozonmasligiga mana men kafil", — dedi Abu Sufyon. 
Ketma-ket Os ibn Voil ham qazo topdi. Olloh Taolo musulmonlarni o‘taketgan zolim ikki 
badbaxtdan xalos etdi.