Microsoft Word нмкт маъруза doc

12.2. ТЕМИР ЗАНГИ ВА ЎЧОК ГАЗИ ИССИҚЛИГИДАН
ФОЙДАЛАНИШ.
 
 
Сулфат кислота ишлаб чиқаришни асосий учта босқичли, яъни 
олтингугуртли хомашёни куйдириш (метал сулфатларини парчалашдан 
ташқари), олтингугурт диоксидини оксидлаш ва олтингугурт уч оксидини 
абсорбциялаш жараёнлари экзотермик бўлиб, ҳар тонна сулфат кислота 
моногидрати ҳисобига 1,5 млн. ккал.га яқин иссиқлик чиқади. 
Шундан таҳминан 65% олтингугурт хом-ашёсини ёқиш бўлишига тўғри 
келади. Ҳозирги вақтда, асосан, шу иссиқлик ишлатилиб, қисман контакт 
бўлимидаги иссиқлик ишлатилади. Бу иссиқлик, асосан, қозон фойдалангич 
каби аппаратларда ишлатилиб, харорати 450
о
С, босими 40 атм., бўлган ўта 
қизиган сув буғи олинади. 
 
12.2.1. ҚОЗОН ФОЙДАЛАНГИЧЛАР. 
 
Қозон фойдалангичлар 2 турга булинадилар: 
1.Сув кувурли. 
2.Газ кувурли. 
12.2.1.1. СУВ ҚУВУРЛИ ҚОЗОН ФОЙДАЛАНГИЧЛАР
. 
 

---

53
Сув қувурли қозон фойдалангичларда қувур орқали кимёвий тозаланган 
сув ўтказилади, қувурлар аро жойдан эса юқори хароратли ўчоқ гази 
ўтказилади. 
12.2.1.2. ГАЗ ҚУВУРЛИ ҚОЗОН ФОЙДАЛАНГИЧЛАР. 
 
Газ қувури қозон фойданлагичларда буни акси, яъни қувурлар ичидан 
ўчоқ гази, қувурлараро жойдан эса кимёвий тозаланган сув ўтказилади. Бу 
қозон фойдалангичлар амалиётда ўз ўрнини топмади, чунки қувурлар ичида 
катта гидравлик қаршилик ҳосил бўлади. Амалиётда сувни кимёвий тозалаш 
анча мураккаб жараён бўлгани учун, сув ўрнига атмосфера ҳавосини қўллаш 
бўйича чет эл патентлари бордир.
12.2.2. ТУРБИНАЛАР. 
 
Ўта қизиган сув буғидан буғ турбиналарида фойдаланилади. Улар 2 хилга 
бўлинади. 
1.Конденсат ҳосил қилувчи турбиналар. 
2.Қарши босимли турбиналар.