Microsoft Word нмкт маъруза doc

10.3.
 
 ЧАНГЛАРНИ ЎЧОКЛАРДАН ЧИҚАЗИБ ТАШЛАШ. 
 
Бунинг 3 хил усули бордир: 
Механик. 
Гидравлик. 
Пневматик. 
Умуман олганда, ўчоқларни темир занги ёнмай қолган колчедан 
заррачалари билан чиқади. Шунинг учун, ундан доимо SO2 гази ташқарига 
чиқиб туради. У юқори 700-800оС хароратига эга бўлиб, маълум даражада 
термик ва кимёвий ҳавф туғдириши мумкин. 

---

48
10.3.1.
МЕХАНИК УСУЛ. 
Механик усулда бу чиқинди занг айланма барабанларда, цилиндрларда, 
шнекларда, ташқаридан сув билан совутиладиган барабанларда ва ҳоказолар 
орқали ўчоқдан чиқазилади. Амалиётда кўпроқ куракли (скребковий) 
конвейерлар, яъни редлерлар ишлатилади. 
10.3.2.
ГИДРАВЛИК УСУЛ. 
Гидравлик усул суви кўп ва арзон бўлган мамлакатларда ишлатилади. 
Улар паст ва юқори босимли бўлади. 
10.3.3.
ПНЕВМАТИК УСУЛ. 
Пневматик усулда темир занги ҳаво орқали чиқазиб ташланади. Улар 
юқори ва паст босимли, вакуум аралашма ҳолда булади. Бу усул 
электроэнергияси арзон мамлакатларда ишлатилади. Демак, бизда механик 
усул ишлатилиши мумкин. 
Таянч сўзлар: 
1.Олтингугуртни ёниш ҳолатлари. 
2.Олтингугуртни ёқиш ўчоқлари турлари. 
3.Горизонтал форсункали ўчоқлар афзаллиги. 
4.Циклонли ўчоқлар камчилиги. 
5.Ўчоқдаги ҳарорат 1100оС дан ошгандаги салбий ҳолат. 
6.Зангни ўчоқдан чиқазиб ташлаш усуллари. 
7.Редлерлар. 
Назорат саволлари: 
1.Олтингугуртни ёқиш ўчоқлари қандай умумий концентрацияга эга 
бўлиши керак? 
2.Горизонтал форсункали ўчоқ қандай ишлайди? 
3.Циклонли ўчоқнинг ютуқ ва камчиликлари? 
4.Темир зангини ўчоқлардан чиқазиб олишнинг қандай турларини 
биласиз? 

---

49
11-мавзу. ЎЧОҚ ГАЗИНИ ВА ГАЗСИМОН АРАЛАШМАЛАРДАН 
ТОЗАЛАШ. 
11-мавзуни ёритиш режаси: 
11.1.Ўчоқ газини чанглардан тозалаш. 
11.1.1.Дағал тозалаш. 
11.1.1.1.Инерцион газ тозалагичлар. 
11.1.1.2.Марказдан қочма газ тозалагичлар. 
11.1.2.Чуқур тозалаш. 
11.1.2.1.Электрофилтрлар. 
11.1.2.2.Ювувчи миноралар. 
11.1. ЎЧОҚ ГАЗИНИ ЧАНГДАН ТОЗАЛАШ. 
Темир колчеданини ёқиш натижасида ҳосил бўлган ўчоқ гази билан бирга 
чиқиб кетаётган чангнинг микдори, асосан қулланаётган ўчоқнинг турига 
боғлиқдир. Ўчоқ гази таркибидаги чанг тозаланмаса, у сулфат кислота 
қурилмаси хар хил аппаратларида тўпланиб, гидравлик қаршилик курсатиши 
мумкин.
Тозалаш асосан 2 хил бўлади: 
1.Дағал тозалаш. Бу ерда ўчоқ гази чангдан 45% гача тозаланади. 
2.Чуқур тозалаш. Бу ерда ўчоқ гази батамом тозаланади.