Microsoft Word нмкт маъруза doc

1 
К=
---------------------------------- 
=
250-275 ккал/м
2
*
град.
*
соат. (9.1.)
1 +

+ 1
 


1



2

- иссиқлик утказиш деворининг қалинлиги; м. 

1
, 

2
- иссиқлик узатиш коэффициенти; ккал/м
2
. град. соат.

- иссиқлик утказиш коэффициенти, ккал/м. град. соат. 
“қайнар қатламли” ўчоқларда майдаланган колчедан ўчоқнинг пастки 
қисмида жойлашган фаркамера - дастлабки камерага берилади. У ерда 
колчеданнинг майдаланган заррачалари ўчоқнинг пастки ёниш қисмига 
берилиб,унинг йирик қисми, хар хил темир -терсаклар, аралашмалар 
форкамеранинг пастки қисмида жойлашган, оралиғи кенг қилиб ясалган, 
тешиклардан иборат булган, тарелка орқали ташқарига чиказиб юборилади.
Майда колчеданни ёқиш ва “қайнар қатламни” гидродинамик шароитларни 
яратиш учун керак булган ҳаво ўчоқнинг пастки қисмидан берилади ва у
Гипрохим “қузиқоринчалари” деб аталадиган ҳаво тарқатгичлар орқали 
ўчоқнинг пастки қисмига берилади. Бу “қузиқоринчалар” шундай ясалганки, 
бордию ўчоқнинг ишлаш жараёни тухтатилгудек бўлса, ўчоқнинг пастки 
қисмида ҳосил булаётган темир занги ва ёнмай қолган темир колчедани хеч 
қачон ўчоқнинг конусли пастки қисмига тушиб кетмайди ва хавфли вазият 
ҳосил қилмайди. 

---

44
Ўчоқнинг пастки қисмида 120
о 
бурчак билан илонсимон иссиқлик 
алмашгичлар жойлашгандир ва у ерда харорат 800
о
С атрофида ушланади. У 
вақтда FeS
2 
тулиқ ёнмай қолиши мумкин. Уни тўлиқроқ ёндиришга эришиш 
учун заррачалар ўчоқнинг юқорига 2-чи қисмига юборилади. Бу ерда харорат 
950
о
Слар атрофида бўлиб, FeS
2
нинг деярли батамом ёнишини таъминлайди. 
Ҳосил булган ўчоқ гази ўчоқнинг тепа қисмидан чиқазиб юборилади. Темир 
занги эса ўчоқнинг пастки қисмидан чиқазиб юборилади. Ҳосил булаётган ўчоқ 
газининг таркибида темир зангининг бироз бўлсада кам бўлишига эришиш 
учун ўчоқнинг юқори қисмининг диаметри каттароқ қилиб ишланади. “Қайнар
қатламли” ўчоқларнинг афзалликларидан бири-реакция иссиқлигидан умуман 
тўлиқроқ фойдаланиш бўлса, 2-чиси ҳосил булаётган темир занги-темир 
оксиди билан мишьяк бирикмаларининг бир қисми ташқарига ташланиб 
юборилади ва бу ўчоқ газидаги мишьяк бирикмаларининг кам бўлишига олиб 
келади қуйидаги реакция бўйича: 
Fe
2
О
3 
+ As
2
О
5 
= 2FeAsО
4 
+ Q (9.2.) 
3.Олинаётган ўчоқ гази таркибида SO
2 
нинг миқдори анчагина юқори 
бўлиб, 14-15%гача бўлиши мумкин. 
4.Аксинча, темир занги таркибидаги олтингугуртнинг миқдори жуда кам 
бўлиб, 0,5-1%гача бориши мумкин холос. 
5.Бу ўчоқлар автоматлаштиришга жуда қулайдир. Масалан: берилаётган 
колчедан ва хавонинг миқдори ўчоқ гази таркибига SO
2 
% га қaраб ёки 
берилаётган колчедан миқдори пастдан олинаётган зангнинг миқдорига қараб 
ёки “қайнар қатлам”даги сатхининг доимий баландлигини сақлаш учун 
берилаётган колчедан ва чиқазиб ташланаётган зангининг миқдорларига 
боғлиқдир ва ҳоказо. 
6.Бу ўчоқнинг интенсивлиги энг юқоридир, аммо бу ўчоқларнинг ягона 
камчилиги бор: ҳосил булаётган ўчоқ гази таркибида ҳосил булаётган темир 
зангининг 95% деярли ўчоқ гази билан чиқиб кетади. Бу эса ўчоқ газини 
чангдан тозалашни анча мураккаблаштиради. Аммо, хозирги вақтда бу 
ўчоқларнинг унумдорлиги кунига 450 т колчеданни ёқишгача боради. Бу жуда 
катта курсаткич бўлиб, шунинг учун ҳам бундай ўчоқлар нафақат МДХ 
давлатларида, балки Африка қитъаси давлатларида ҳам кенг қўлланилади.