Microsoft Word nizami g?NC?Vi-sirl?R x?Zin?SI. doc

_______________ Milli Kitabxana _______________ 
235 
 
beyti də bunu təsdiqləyir. Türklük, burada zəka qüvvəsi, təfəkkür gündüzü, idrak 
günəşi biçimində aşkarlanır. 
1143 B. Çəmşid dövləti - gənclik, Nizami üçün mənəvi çiçəklənmə  və kamal 
çağları - qırx yaş dolaylarıdır. 
1151 B. Qara daş -məhək daşı. 
1153 B. Burada kafurun kimyəvi maddə kimi soyuqluğu və  ağlığı qocalığın 
soyuqluğuna, qocanın saçlarının ağlığına təşbeh gətirilir. 
1155 B. Əfsanəyə görə, günəş batarkən rəngləri çalaraq (oğurlayaraq) göyün 
dördüncü qatında nəhəng bir küpün içinə doldururmuş. Həmin mövqedə yaşayan İsa 
peyğəmbər bu böyük sərmayə sayəsində boyaqçılıq edərmiş.  İsanın arxadaşları 
həvarilər bez ağartmaqla dolanarmışlar.  Şair bezağardanlar ilə boyaqçıların 
münasibətinə işarə edir. 
1156 B. Bu beytin dürüst elmi şərhini verən prof. R.Əliyevin yazdığına görə, 
paltaryuyan ilə boyaqçının yaxınlığı sübutlarından biri də budur ki, su (ab) və ay işığı 
(məhtab) arasında sıx bağlılıq var, çünki dənizlərdə, ümmanlarda qabarma (mədd), 
çəkilmə (cəzr) hadisəsi, habelə yağışların yağması Ayın hərəkətindən, dövriyyəsindən 
ayrılmazdır. 
1160 B. Bir şəxsdə rumluluq (üzağlığı) ilə zənciliyin (üzqaralığı) birləşməsi onun 
ikiüzlü olması deməkdir.  İkiüzlülər, elm, maarif yolunda dəridən-qabıqdan çıxsalar 
belə Nizaminin fikrincə, kəmalə yetə bilməzlər, onların alnında həmişə zalım və cahil 
damğası görünəcək. 
1162 B. Ağaclar yazağzı çiçəkləyəndə sanki başlarına ağ tac qoyurlar, mövsüm 
dəyişdikdə isə başqa rəngə düşürlər. 
Beytin mənası: Kainatın əşrəfi olan insan bu cür davrana bilməz, o bir rəngli, bir 
sifətli olmalıdır. 
1168 B. Müstəqim mənasından başqa beytin məcazi mənası budur ki, dörd 
ünsürün; torpağın, odun, havanın, suyun vəhdətini alqışlayır. Təbiətin və cəmiyyətin 
bu özülə söykəndiyini bildirir.