|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
22
balog‘a giriftor qildi, yerdin chiqardin noumid bo‘lub, yerlik yeriga tushub, ko‘ngullarin baloga
qo‘ndilar.
Muso a. s. chun ashob bila Shomga yettilar, ul kishikim avval alarg‘a uchradi, Avj binni Unuq
erdi. Debdurlarki, Avj bir tog‘ porasin ko‘torib, jami’ kavmning ustiga tashlab, borisin halok qildi, deb
keladur erdi. Soni’i korsoz qudrat izhorig‘a hudhudga amr qildikim, ul tog‘ ustida o‘lturub
cho‘qug‘och, andoq teshildikim, Avjning bo‘ynig‘a tushub, ani halok qildi. Ba’zi debdurlarkim, Muso
a. s. asosi zarbi bila o‘ldi.
Va Muso a. s. ashob bila qavm sori keldilarkim, bu kishi halok bo‘ldi. Alar ul hollarin arz qildilar.
Muso a. s. duo qilib, alarg‘a karak va taranjabin yog‘ar erdi. Va bir toshtin iki bulog‘ joriy bo‘lub, alar
serob bo‘lur erdilar, to haq taolo ul qavmni qirq yil ul bodiyada azob bila halok qildikim, biri qolmadi.
Ammo qudrat ko‘rguzub, tihada bo‘lg‘on avlod va atbo’larin alarning adadi bila muvofiq biyobondin
najot berdi va qavmdin hamul to‘rt buzurgvor chiqdilar. Muso a. s.ning fazlu ilm va nubuvvat jihatidin
martabasi andin o‘ttikim, uqul havsalasig‘a sig‘iqmay, yo tiliga, yo ko‘ngliga kechtikim, oyo bu kun
olam yuzida Tengri taoloning mendin donoroq bandasi bormu ekan? Xitob keldikim, ey Muso,
o‘zungdin olimroq bandani ko‘rar bo‘lsang, majmaul bahrayng‘a bor. Muso va Yuvsha’ a. s. ul
mavzi’g‘a bordilar va bir tosh ustida bulog‘ boshida ozuqlarni unuttilar. Va ul qoq bolig‘ erdi. Xizr a.
s. maqdami barakotidin ul bolig‘ tirilib, talpinib o‘zin suvg‘a soldi. Muso a. s. Yuvsha’din ju’ daf’ig‘a
nima tiladi ersa, Yuvsha’ z. s. aytti, zodni falon tosh ustida unutibmen. Ikov yondilar: «Qola Araayta iz
avayno ilassaxrati fainni nasitul huta»
35
. Chun yonib ul mavzi’g‘a yettilar. Muso a. s. Xizr a. s.g‘a
musharraf bo‘lub, andin musohabat istid’osi qildi. Xizr a. s. dedikim, shoyad sanga mening
musohabatlig‘im toqati bo‘lmag‘ay. Muso a. s. dedikim, «Satajiduni insho allohu sobiran valo a’si laka
amro»
36
bu shart bila ikov bir kemaga kirdilar va bahr qat’ining asnosida Xizr a. s. ul kemaning tubin
teshib, ma’yub qildi. Base zahmat bila yasadilar. Muso a. s. taajjub qilib, sababin so‘rdi. Xizr a. s.
ayttikim, «Alam aqul innaka lan tastatia maiya sabran»
37
. Muso a. s. xomush bo‘lub, kemadin
chiqqondin so‘ng bir shahrg‘a yettilar. Suruk atfol o‘yung‘a mashg‘ul erdilar. Xizr a. s. alar orasidin
bir tiflni halok qildi. Muso a. s. ni hayrat beixtiyor qilib, yana ul ish kayfiyatidin savol qildi. Yana Xizr
a. s. dedikim, «Alam aqul innaka lan tastatia maiya sabran»
37
. Muso a. s. yana degondin pushaymon
bo‘lub, azimat qilib, kechqurun bir shahrg‘a yettilar.
Ibn Abbos roziyallohu anhu debdurkim, ul Antokiya shahri erdi. Kecha anda bo‘lub, ul eldin taom
tilab, alar ibo qildilar. Ikov andin o‘tub, bir yerga yettilarkim, bir buzuq devor erdikim, oz asari qolib
erdi. Xizr a. s. ul devorni imorat qilib, biyik qildi. Muso a. s. yana taajjub qilib, betoqat bo‘lub
dedikim, bu devorni ne jihatdin imorat qilmoqg‘a bois erkin. Xizr a. s. dediki, bizing oromizda
musohabatlig‘ ushmuncha bo‘lg‘ay. «Qola hozo firoqu bayni va baynika»
38
. Va lekin uch ish hikmatin
Muso a. s. so‘rub, Xizr a. s. ayttikim, kema g‘arqig‘a jihat ul erdikim, chiqqon viloyat podshohi
Manzar otlig‘ zolim kishidur. Elning butun kemasin zulm bila olur erdi va bu kema o‘n faqirning
erdikim, maoshlari aning ijarasi bila kechar erdi. Bu kemani aning uchun teshtimki, payvandlig‘
ko‘rub, ma’yub deb olmag‘ay, to ul faqirlar maosh jihatidin ojiz bo‘lmag‘aylar. Va ul tiflki o‘lturdum,
musulmon elning o‘g‘li erdi va ulg‘oysa, kofir bo‘lg‘usi erdi. Aning maslahati bu qatlda erdikim, kufr
ahli zumrasig‘a kirmagay va azobi do‘zax mustavjibi bo‘lmag‘ay. Ammo bu vayrona imoratig‘a sabab
bu erdikim, bu shahrda iki yatim tifldurkim, ato-ano solih erkandur. Va ul atfol uchun bu devor orasida
ganj madfun qilibdurlar. Alar bulug‘ haddig‘a yetib, muni tasarruf qilurdek bo‘lg‘uncha, bu devor
munhadim bo‘lur erdi. Va alar o‘z haqlarin topmaslar erdi. Bu nishona jihatidin topqusidurlar.. Muso a.
s. Xizr a. s.ning ilmig‘a mu’tarif bo‘lub, xayrbod qilib, bir-biridin ayrilishtilar. Ba’zi bu voqeani
tihadin burun, ba’zi so‘ngra debdurlar. Ammo asah uldurkim, tiha baliyyasi ayyomida erkandur. Ba’zi
tavorixda Horun a. s.ning voqeasin tiha baliyyasining uchunchi yilida debdurlar va ba’zi ul baliyyaning
qirqinchi yilida va aning sharhi budurkim, mazkur-bo‘lg‘on tarixda Muso a. s.g‘a vahyi keldikim,
Horun a. s.g‘a ajal yetibdur. Aning bila falon mavzi’g‘a bor. Muso a. s. Horun a. s. bila ul sori
mutavajjih bo‘ldilar. Bir yerga yettilarkim, bir mutakallif uyda bir zebo taxt ko‘rundi. Horun a. s. Muso
Alisher Navoiy. Tarixi anbiyo va hukamo
Do'stlaringiz bilan baham: |
