Microsoft Word muminning sifatlari ziyouz com doc

 
- 26 - 
МЎЪМИННИНГ МЎЪМИНГА БАҒРИ КЕНГ
 
"Мўъминнинг елкаси юмшоқ бўлади, биродарига кенглик қилади, мунофиқ эса 
тўнгдир, биродарига танглик қилади. Мўъмин аввал салом беради, мунофиқ эса 
менга салом берсин деб тураверади"
30
. 
Ҳазрати Анас ибн Молик разийаллоҳу анҳу ривоят қилган бу ҳадиси шарифдаги "лаййинул 
манкаби" лафзи билан мўъминнинг елкалари юмшоқ бўлиши айтилмоқда, яъни жузъий (бўлак) 
зикри билан куллий (бутун) мурод ҳосил қилинмоқда. Чунки инсоннинг бирон-бир жиҳатини, 
битта хусусиятини зикр қилиш билан унинг бутун хислати кўзда тутилади. Мўъмин доимо 
юмшоқ табиатли, киришимли, кенг кишидир. Бирон мажлисда ўтирар экан, янги келган одамга 
жой бериш учун ҳаракатга тушади, унга жой беради. Ўзи безовта бўлса-да, биродари тик 
турмаслиги учун ҳаракат қилади.
Бу сифатнинг гўзаллиги, айниқса, ҳажда яққол сезилади. Баъзи ҳожилар жой 
тополмаётганини кўргач, уни дарҳол ёнига чақирадилар, қийинчиликларини бартараф этишга 
кўмаклашадилар. Аксинча, баъзилар имкони бўлса ҳам, безовта бўлмаслик учун ҳар хил баҳона 
29
“Рамуз ал-аҳодис” 231\9, ҳазрати Абдуллоҳ ибн Аби Авфа разийаллоҳу анҳу ривоят қилганлар. 
30
“Рамуз ал-аҳодис” 231\10. 

---

Мўъминнинг сифатлари. Муҳаммад Зоҳид Қўтқу 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
20
кўрсатиб, оёқда тик туриб қолган биродарлари ўз ёнларига ўтиришини истамайдилар. Мўъмин 
билан мунофиқ шу зайлда маълум бўлади. Чунки, мўъмин биродарига доимо кенглик қилади, 
жой беради. Мунофиқ эса, аксинча, ўзидан узоқлаштиради, машаққатда қолдиради. Зеро, сиз 
ёнидан жой берган биродарингизни яхши кўришга мажбурсиз, сизнинг ташвишингиз билан иши 
йўқларга эса ҳеч қачон меҳр қўёлмайсиз. Мана бу ҳол мўъмин ким-у мунофиқ кимлигини 
кўрсатади. 
Мўъмин биродарини кўрса биринчи бўлиб салом беради ва табассум қилади. Мунофиқ эса 
салом беришда тараддудланади, кибру ҳавоси йўл бермай, рўпарасидагидан салом кутади. 
Унга салом берилмагунича салом бермайди. Бу одат орқали мўъмин ва мунофиқ осонгина 
маълум бўлади. Ҳақ таоло барчамизга мўъминларга ярашадиган гўзал феъл-атвор ва 
табиатлардан насиб этсин ва ёмон, ярамас хулқлардан муҳофаза қилсин.
"Букрини гўр тузатади" мақолининг нақадар ҳикматли эканини таърифлашга зарурат 
бўлмаса керак. Узоқ вақтлар мобайнида кўникилган ёмон одатлар ва тарбияларни ислоҳ этиш 
учун солиҳ инсонлар бўлиш керак. 
Бир одам улуғлардан бир зотни уйига дастурхонга таклиф қилибди, биргалашиб йўлга 
тушишибди. Уйига яқинлашгач, таклиф қилган киши бир баҳона билан у зотни қайтариб 
юборибди. Кейин яна бориб, узр сўраб, яна таклиф этибди. Бечора юмшоқ кўнгилли зот унинг 
орқасидан уйигача келибди. Таклиф қилган одам яна бир баҳона рўкач қилиб, ҳазратни 
қайтарибди. Бу ўйин беш дафъа такрорланибди, у муҳтарам зот ҳеч бирисида: "Нима қиляпсан 
ўзи, мен билан ўйнашяпсанми?" демабди.
Ниҳоят, таклиф қилувчи одам ҳазратнинг қўлини ўпиб, унга мурид бўлмоқни сўрабди: 
"Тақсир, мен буни сизнинг ким эканлигингизни билиш учун қилдим ва тушундимки, сиз ҳақиқий 
муршид экансиз" дебди. У зот эса: "Нотўғри фаҳмлабсан, менинг юмшоқлигим яхши 
инсонлигимга далолат қилмайди. Кўрмайсанми, бир итни неча марта қувсанг ҳам, кейин яна 
чақирсанг, келаверади. Бу бир итнинг табиатидир", деб фавқулодда камтарлик кўрсатган экан. 
Мана, улуғларимиз ўзларидаги яхши феъллардан асло ғурурланмаганлар. Ва мана шу 
камтарликлари билан янада юксак олийжаноблик намоён этиб, қабоҳатли қалбларнинг ислоҳ 
топишига сабаб бўлганлар.