ُءﺎَﻋِّﺮﻟا َرِﺪْﺼُﻳ ﻰﱠﺘَﺣ ﻲِﻘْﺴَﻧ ﻻ ﺎَﺘَﻟﺎَﻗ ﺎَﻤُﻜُﺒْﻄَﺧ ﺎَﻣ َلﺎَﻗ ِناَدوُﺬَﺗ
ٌﺮﻴِﺒَآ ٌﺦْﻴَﺷ ﺎَﻧﻮُﺑَأَو
)
٢٣
(
ﻰَﻘَﺴَﻓ
ﺎَﻤُﻬَﻟ
"Qachonki Madyanning suvi-qudug‘iga yetib kelgach, u yerda bir to‘p odamlar (chorvalarini)
sug‘orayottanlarini ko‘rdi va ulardan quyiroqda ikki ayol (o‘z qo‘ylarini quduqtsan) to‘sib
turganlarini ko‘rib: "Sizlarga ne bo‘ldi (Ya’ni nega qo‘ylaringizni sug‘ormay turibsiz)?" — dedi.
Ular "Biz to podachilar (mollarini) qaytarmaguncha sugora olmaymiz. Otamiz esa qari chol
(ya’ni qo‘ylarimizni sug‘organi kela olmas)", dedilar. Shunda (Muso) ularga (qo‘ylarini) sug‘orib
berdi" («Qasos», 23-24).
Muso alayhissalom ziyrak tortib, yordamga muhtoj bo‘lgan ayollarga vaqt o‘tkazmasdan
ko‘maklashishida mo‘minlar uchun buyuk ibrat bor. Iymon keltirganlar Muso alayhissalomning Qur’on
oyatlarida maqtalgan bu fazilatini bir umr o‘zlariga namuna qilib olishlari foydadan xoli emas. Qiyin
ahvolda qolgan odamni ko‘rganda, u xoh tanish, xoh notanish bo‘lsin — qo‘lidan kelgan yordamini
ayamaslik, ruhiy iztirob chekayotgan yaqinlariga bisotlaridagi eng shirin so‘zlar bilan tasalli berish,
ko‘nglini ko‘tarish, yaxshi niyat yo‘lida qilingan kichik harakatni ham rag‘batlantirib, maqtov so‘zlar
aytish insonning nozik ta’b, buyuk farosat egasi ekanligiga dalildir.
Atrofdagilarga qiyinchilik tug‘dirmaslik, ularni bezovta qilmaslik, tashvishga solmaslik ham
farosatli insonga xos fazilatdir. Kundalik hayotimizda uchraydigan odtsiy bir misol: oila a’zolaridan bir
kishi ertalab hammadan vaqgli turib, ishga ketadi deylik. Uning ortiqcha chiroqlarni yoqmasdan, o‘zi
nonushta qilib, eshikni qattiq. yopmasdan, oyoquchida chiqib ketishi ham farosatli insonga xos odat.
Mo‘minlarning farosat borasidagi harakatlari bu bilan cheklanmaydi. Ular bu axloqiy sifatni sharoitga
qarab imkon qadar o‘zlarida namoyon qiladilar.
Ko‘pchilik foydalanadigan ashyolar va joylarni iflos qilish, jamoat joylarida qattiq gapirish, televizor
ovozini o‘ta balandlatib ko‘rish, huda-behuda gaplar bilan suhbatdoshining vaqtini olish kabi
boshqalarga yoqmaydigan harakatlar mo‘minlar farosatiga ziddir. Mo‘minlarning bir-birlarini o‘zaro
so‘zsiz tushunishlari, nozik did, yuksak farosatga asoslangan har qanday munosabatning umri
boqiyligiga kafolatdir.
Bir-birlari bilan shu fazilat asosida yaqin munosabatda bo‘lganlar orasida o‘zaro muhabbat,
hurmat hukm suradi. Bunday odamlar bir-birlarining borligiga shukur qiladilar, Alloh ularni
uchrashtirganiga xursand bo‘ladilar, qayta uchrashish ularga zavq bag‘ishlaydi. Buning aksi — riyoga
asoslangan muhabbat, yolg‘on hurmat, foyda olish, manfaat ko‘rish maqsadida tutingan do‘stlik
uzoqqa cho‘zilmaydi, ulardagi soxtalik haqiqiy do‘stlik rishtalarini o‘rnatishga mone’lik qiladi.
Qur’on axloqiga ko’ra mo’minning 24 soati. Horun Yahyo
www.ziyouz.com кутубхонаси
56
Do'stlaringiz bilan baham: |