Microsoft Word Moliyaviy hisob

2.8. Nomoddiy aktivlar hisobining vazifalari va ularni baholash 
Nomoddiy aktivlarning hisobgaolinishi moliyaviy hisobotlarni 
tuzuvchixo’jalikyurituvchi sub’ektlar uchun juda muhim ahamiyatga ega. Uni yuritish 
tartibi “Nomoddiy aktivlar” nomli 7-son BHMAda aksettirilgan. 
 
57

---

7-son BHMAda nomoddiy aktivlar, aktivni tan olinish payti va nomoddiy aktivlarning 
hisobga olinish tartibi tushunchasining aniq ta’rifi bayon qilingan. 
Nomoddiy aktivlar - xo’jalik yurituvchi sub’ektlarga xo’jalik faoliyatida foydalanish 
yoki boshqarish, uzoq vaqt (bir yildan ortiq) mobaynida foydalanish uchun mo’ljallangan 
moddiy xususiyatga ega bo’lmagan mol-mulk ob’ektlaridir. 
Nou-xau - ishlab chiqarish xo’jalik faoliyati jarayonida foyda keltiruvchi yangi 
texnologiyadir. 
Nou-xau xo’jalik yurituvchi sub’ekt ta’sischilari kelishuvida aniqlangan qiymat 
bo’yicha xo’jalik yurituvchi sub’ekt ustav kapitaliga ulush hisobida ta’sischilar kiritishi ham 
mumkin. 
Tashkiliy xarajatlar, xo’jalik yurituvchi sub’ektni tashkil qilish davomida vujudga 
keladi, xo’jalik yurituvchi sub’ekt har bir ishtirokchisi faoliyatning boshlang’ich davridagi 
tashkiliy xarajatlar va yo’qotishlardan tashqari, maslahatchilar xizmatlari, reklama 
tadbirlari, hujjatlarni tayyorlash, ro’yxat olish va xarajatlardan iborat bo’ladi. 
PATENT - bu yuridik jihatdan tan olingan va ro’yxatga olingan mutloq huquqdir. 
Patentga tegishli huquq uning egasiga tashqaridan boshqa shaxslar aralashmasligi sharti 
bilan buyumdan yoki g’oyadan foydalanish, ularni ishlab chiqarish, sotish va nazorat qilish 
imkonini beradi. 
Patentning tegishli organlar tomonidan ro’yxatdan o’tkazilishi uning himoyalanishiga 
kafolat bermaydi. Ushbu huquqlar sudda muvofaqqiyat bilan himoyalanmaguniga qadar 
raqobatbardosh bo’la olmaydi. Shuningdek, sudda huquq himoya qilinishi bilan bog’liq 
barcha xarajatlarni patent bahosining bir qismi sifatida kapitallashtirish lozimligi to’g’risida 
umumiy kelishuv mavjud. 
Mabodo sud jarayonida yutqazilsa, u bilan bog’liq xarajatlar ham amortizatsiya 
qilinmagan patent qiymati ham hisobdan chiqariladi.