Microsoft Word Mehmonxona biznesida narxlarni belgilash hususiyatlari va uni takomillashtirish yoâ•Ÿllari

I BOB. IQTISODIYOTNI BARQARORLASHTIRISH SHAROITIDA TURIZMDA NARXLASHTIRISHNING NAZARIY ASOSLARI

1. 
   Turistik tashkilotlarning narxlashtirishninq mohiyati va hususiyatlari
   

Zamonaviy iqtisodiy ta’limot, narxni, uni tashkil etuvchi omillar majmuasining o‘zaro ta’siri natijasi, deb ta’riflaydi. Mukammal raqobat, ya’ni ko‘pgina kichik firmalar bozorga kirish va undan chiqishda bir xil ijobiy imkoniyatlardan, barcha axborot turlaridan keng holda foydalanilgan sharoitda narx bozori o‘rnatiladi. Bu narx - muvozanatli narx deb ataladi. Muvozanatli narx, bir tomondan, eng yuqori foyda olishga qaratilgan bo‘lsa, ikkinchi tomondan esa, eng yuqori sarf-harajatlarga teng bo‘ladi. Talab egrisi - turistik xizmatlarga bo‘lgan iste’molchilar talabi, ularning narxi pasayishi bilan o‘sib borishini ifoda etadi.

1.1-jadval.

Narx shakllanish jarayonlari

Narxni shakllantirish maqsadlarini tanlash


Talabni aniqlash


Harajatlarni tahlil qilish


Raqobatchilar narxlarini tahlil qilish


Narxni shakllantirish usullarini tanlash


Yakuniy narxni tanlash



Xizmat yaratuvchilar esa, narxning o‘sishi bilan taklifni ko‘paytirishadi. Chizmada egrilarning bir nuqtada uchrashuvi talab va taklifning muvozanatda bo‘lishini taqozo etadi, narx esa bu muvozanatning ifodasi bo‘ladi.
Turistik mahsulot narxining ikki chegarasi mavjud: quyi va yuqori. Quyi chegarasi, bu yaratilgan tovarning tannarxi, yuqori chegarasi esa, aniq tovarga bo‘lgan talabdir. Demak turmahsulot narxining miqdori uning qiymati va shu mahsulotga bo‘lgan talab bilan belgilanadi. Bundan tashqari, turmahsulotning
narxiga bir qator omillar: xizmat ko‘rsatish darajasi, ishlatiladigan transport vositalari, xizmat ko‘rsatish shakli (yakka yoki guruhiy), xizmatlar bozorining konyukturasi, xizmatlar taklifining mavsumiyligi, reklama samarasi va hokazolar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.
Turizm marketingida narxning shakllanishiga muhim ahamiyat berilib, uning jarayoni 1.2-jadval asosida ifoda etiladi.
Xizmatlar sohasida, hususan turizm sohasida narx o‘ziga hos hususiyatlarga

ega:

kerak;

• 
  xizmatlarning narxi chakana narx;
  
• 
  turpaket narxi salohiyatli haridorning nisbiy tuyg‘ularini uyg‘otmasligi
  

• 
  turizm xizmatlarga bo‘lgan talab mavsumiy tavsifga ega;
  
• 
  xorijiy turistlar uchun turistik xizmatlar, odatda, qimmat bo‘lib, erkin
  

almashinadigan valyutada o‘rnatiladi.
1.2-jadval