Microsoft Word Мажмуа Фалсафа лотин doc

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GLOSSARIY - IZOHLI LUG’AT 
 

---

147 
Falsafa -
yunoncha phileo - sevaman, Sophia -donolik degan ma’noni 
anglatadi. Insoniyat tarixidagi eng qadimiy ilmlardan biri. Olam va uning yashashi, 
rivojlanishi va taraqqiyoti, hayot va inson, umrning mohiyati, borliq va yo’qlik 
kabi ko’plab muammolar haqida bahs yuritadigan fan.
 
Dunyoqarash - 
Inson o’zini va dunyoni zaruriy ravishda anglashi, unga 
baho berishi, xulosa chiqarishi bo’lib, dunyoni inson ongidagi uziga xos 
in’ikosidir. Insonning uziga va uni kurshab turgan borliqka bo’lgan 
munosabatlarini ifodalaydigan kunikmalari, malakalari, bilimlari hamda dunyoni 
amaliy va nazariy uzlashtirish hamdir. 
Mif -
yunoncha mifhos so’zidan olingan bo’lib, afsona, rivoyat, xikoyat 
kabi ma’nolarini anglatadi. Ibtidoiy davr kishilari ongi va tushunchasida inson, 
tabiat, jamiyat va koinotning paydo bo’lishi bilan bog’liq voqealar, shuningdek, 
tabiat va jamiyat hodisalarining aks etishidir.
 
Mifologik dunyoqarash -
Ijtimoiy taraqqiyotning boshlang’ich 
bosqichlariga xos bo’lib, dunyoni tushunishning oddiy usuli, xayoliy in’ikosidir.
 
Din - 
arabcha - ishonch, ishonmok demakdir. Borliqni yaratuvchi va 
boshqaruvchi, adolatning yuksak namunasi, moddiy olamga xos bo’lmagan va ayni 
vaqtda barkamollikning oliy ko’rinishi sifatida tushuniluvchi oliy mavjudotga, 
ya’ni Хudoga nisbatan munosabat, tasavvur, urf-odat va marosimlar majmuidir.
Diniy dunyoqarash -
Olamdagi voqea va hodisalar sabablarini ilohiy 
kuchlar, oldindan belgilangan maqsadlar bilan bog’lab tushunishdir. 
Monizm
(yunoncha — monos, ya’ni yakka ma’nosini anglatadi) — olamning 
asosi yakayu-yagona sababga, bitta asosga ega deb ta’lim beradigan falsafiy 
ta’limotdir. 
Dualizm
(lotin tilida dua, ya’ni ikki degan ma’noni ifodalaydi) — olamning 
asosida ikkita asos, ya’ni modda va materiya bilan birga ruh va g’oya, yotadi 
deyuvchi qarash. 
Plyuralizm
(lotin tilida plyural, ya’ni ko’plik degan ma’noni anglatadi) — 
olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi deb e’tirof etadigan ta’limotdir.