Microsoft Word lisonut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
50
olmaydi-yu, zaif va xasta bir chumoli bu yo'lni qanday uddalay olsin? 
 
LXXXVIII 
Hudhudning javobi 
 
Hudhud unga dedi: 
— Ey zaif va muhtoj! Senda himmat pastu o'zing razil va xor ekansan! Tana qanchalik 
majruh va zaif bo'lmasin, himmat yuqori bo'lsa, bundan nega g'am chekish kerak?! 
Chunki bu ish beshak ishq ishidir: kimki oshiq bo'lmasa, u inson sanalmaydi. Bunda 
asosiy narsa ishq bo'lib, uni amalga oshirish har qanday havasmandning qo'lidan 
kelavermaydi. Notavonlik, oshiqlarning ishqdan bexonumonliklari oshiqlar uchun dalildir. 
Oshiq elga notavonlik kasbi kor bo'lib, jonini tark etish uning doimiy fikridir. U boru 
yo'qdan o'zini forig' bilib, faqat yor ishqini o'ziga tiriklik deb o'ylamog'i shart. Har kishiga 
ishq va himmat yor bo'lsa, unga tan sog'lig'i yoki xastalikning nima daxli bor? U faqat 
ishq ichra jon berishni o'ziga maqsad qilishi kerak, chunki ishq tufayli barcha mushkullar 
yechiladi. Agar uning ishqda o'lmoqlik maqsadi bo'lsa, joniga ofat yetishidan u naf 
ko'radi. Kimda kim bu dunyoga ko'ngil qo'ysa, bu xayol bilan dili xasta bo'lgan bo'lsa, u 
kishi uchun bu kasallik yaxshi emas. Ishq ahli bu xil zaiflikni ma'qullamaydi. Agar har bir 
kishiga ishq tufayli kasallik va ojizlik etsa, bu uni o'z murodiga yetkazish vositasi 
hisoblanadi. Chunki ishqdan asosiy murod o'lish bo'lar ekan, kasallik ham o'limga yaqin 
bir holat sanaladi. Zero, kasallik kishining jon tark etishiga sabab bo'lib, undan chekinish 
ajablanarli bir holdir. Ishq aro jon tark etish talab etilgach, unga nima bo’is bo'lsa, 
yoqimlidir. Agar kasallikning nihoyasi jon tark etish bo'lsa, bu xil o'lishgajonu jahonni 
fido qilsa ham arziydi. Agar sen jahon mulkida ming yil umr ko'rsang ham oxir-oqibatda 
bir kun dardu hasrat bilan o'lib ketasan. Demak, o'limdan qochib qutula olmas ekansan, 
bira to'la bu istak bilan o'lganing yaxshiroq emasmi?! Agar umid yor yo'lida o'lish bo'lsa, 
shuni bilgilki, bu abadiy hayotning naq o'zidir! 
 
LXXXIX 
Shayx Abu Sayid Abulxayr hikoyati 
 
Bu yo'lda sayr qiluvchi mehnalik shayx Abu Sayid Abulxayr(xurosonlik shayx, 1408 
y.v.e.), yor vaslidan xayrli nasibaga erishdi. 
Avvalida u ishqqa juda zor bo'lib, yuz xil balo tig'idan azobda edi. Shu tarzda unga 
kasallik yuzlanib: butun vujudini qamrab oldi. Bu kasallikdan u doimo betinim ohu voh 
chekardi. Ishq chaqmog'idan uning joniga o't tushib, uning alangasi vayron jismini 
chirmab olgan edi. Tunlari u uyqu bilmas, kunduz kunlari ham orom topmas, ishq 
qayg'usidan o'zga dardi yo'q edi. Kunduz uning fikru zikri yorda bo’lar, hajrida haddan 
ziyod zoru fig'on tortishni odat qilgan edi. Kechalari, shahar va bog'larda bo'lmay, o'zini 
dasht va tog'lar tomonga urardi. 
Bir tashlandiq joyda vayrona bor bo'lib, u xuddi boyqushlar qasridek buzuq kulba edi. 
Unda behad chuqur bir quduq bo'lib, suviga xursandchilik kishisi g'arq bo'lgan edi. 
Shayx ana shu quduq ichida boshini past tomonga osiltirib yotar, ishq tug'yonidan zoru 
afgor bo'lardi. Shu taxlitda ko'zlaridan qatra-qatra qon tomguncha tongga qadar ishi ohu 
fig'ondan iborat edi. U ishqda o'lmoqni istar, ammo uni topa olmas, shunday bo'lsa-da, 
bu ishtiyoqdan ko'z yummay, o'z ahdidan voz kechmasdi. Bu azob uning jismini qiltiriq 
qilib, nolalari esa jonini yomon holatga tushirib qo'ygan edi. U hijron ichida bir necha yil 
shu holatda kun kechirdi va nihoyat uning og'ziga visol jomi yetishdi. 
Ishq aro o'zini er deb sanaganlarning ishi ana shunday bo'ladi. Kishi oimay turib, bu 

---

Lisonut-tayr. Alisher Navoiy