Microsoft Word lisonut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
28
pichoq sanchib, uning qonini to'kdi. 
Shunday qilib, uning yashashdan maqsadi xazinaga erishmoq edi. Ammo u boru yo'q 
sarmoyasidan — hayotidan ajralib qoldi. 
 
LXVI 
Humoy uzri 
 
Izzatli Humoy o'z uzrini shunday boshladi: - Ey sarson-sargashtalar rahnamosi! 
Menga iqbol shunchalik kulib boqqanki: hatto men o'z soyam bilan kishilarga sharaf taxti 
ato eta olaman. Agar iloh zotimga shunchalik sharaf baxsh etgan bo'lsa, ya'ni mening 
soyam hatto gadoni shoh darajasiga ko'tarsa, men uchun yana shoh istamoqqa ne hojat 
bor?! O'zimni mashaqqatga chog'lamoqning nima keragi bor?! Undan ko'ra soyamdan 
shohlarga panoh berib, havoda uchib yurganim yaxshi emasmi?! 
 
LXVII 
Hudhudning Humoyga javobi 
 
Hudhud unga shunday dedi: 
— Sening bu so'zlaring afsonadan o'zga narsa emas. Sen aytganlarni faqat 
devonalargina bayon qila oladi. Aytishingcha, go'yo zoting baland bo'lib, seni ko'p 
sharafli etibdi. Go'yo sen o'z soyang bilan kishilarni shohlikka erishtirar emishsan. Axir 
shunchalik ham gumrohlik bo'ladimi? Agar shohlar tarixini varaqlab ko'rsang, bu xil 
voqea qaysi bir shoh tarixida ko'rilgan? Sening soyang bilan shoh bolib ko'tarilgan biron-
bir odam bormi?! Bu noto'g'ri afsona seni shod qilibdi, shunday buzuq e'tiqodga oshna 
etibdi. 
Masalan, bu da'voing rost bo'lgan taqdirda ham, bordi-yu senga bu sifat bexosdan 
kelgan bo'lsa ham, soyang tushgan kishi iloh qudrati bilan shoh darajasiga ko'tarilsa 
ham, bundan senga nima foyda?! Baribir it kabi dashtlarda qolgan suyaklarni, 
to'g'rirog'i, g'ajib tashlangan qoqshol suyaklarni yeb tirikchilik qilasan-ku! 
Ey buzuq xayolga asir bo'lgan! Agar bilsang, ushbu holingga bu voqea yaxshi misol 
bo'la oladi. 
 
LXVIII 
Hikoyat 
 
Ummon sohilida savdo ishlari bilan shug'ullanib, dengiz savdosida boyishni ko'zlagan 
savdogarlar ko'plab-uchraydi. Ular pastkash g'avvoslarga besh-o'n dirham berib, katta 
foyda umidida bo'ladilar. O'z jonlarini yuz ranj o'tiga duchor qilgan bu g'avvoslar dengiz 
qa'ridan sadaf izlaydilar. Agar ular topgan sadaf ichida xoh ming dona boisin, xoh 
podsholar tojini bezovchi duri shohona bo’lsin, baribir bu g'avvosga haq to'laganning 
mulki hisoblanadi. Savdogar ana shu tarzda haqiqiy gavharni qo'lga kiritadi, g'avvos esa 
arzimaydigan bir-ikki chaqaga ega bo'lib qolaveradi. 
G'avvos-ku, oz bo'lsa-da, o'z haqini oladi, ammo sen bechoraga o'sha ham yo'q. It 
kabi suyak bilan nafsingni to'q tutib yuraverasan. Oqil bo'lsang, bunday behuda so'z 
aytma, chunki bu so'zlaring boshdan-oyoq haqiqatga xilofdir. 
 
LXIX 
O'rdak uzri 
 

---

Lisonut-tayr. Alisher Navoiy