Microsoft Word Курылыс машиналары лекция материаллары doc

Қурылыс машиналарының жумыс өнимдарлығы
. 
Машиналардың жумыс өнимдарлығы техникалық хәм эксплуатациялық жумыс 
өнимдарлығына бөлинеди. техникалық жумыс өнимдарлығы көбинесе бир саатка, 
экспуатациялық жумыс өнимдарлығы болса смена ҳәм жыл ушын есапланады.
Бир саатлық техникалық жумыс өнимдарлығы болса смена ҳәм жыл ушын 
есапланады. 
Бир саатлық техникалық жумыс өнимдарлығы (П
т
) бул машинаның анық 
жумыс процессинде бир саат даўамында тоқтаўсыз ислеўи нәтийжесинде 
орынланған жумысы болып табылады. 
Сменадағы эксплуатациялық жумыс өнимдарлығы (П
см
) смена даўамындағы 
барлық тоқтаўлар, қурылыс жумыслары технологиясы ҳәм машиналарынан 
пайдаланыў шариятына байланыслы болады. 
Машинаның 
сменадағы 
эксплуатациялық 
жумыс 
өнимдарлығы 
төмендегише анықланады 
)
(
n
с
техн
см
техн
см
t
Т
П
П
П






(1) 
бунда: П
техн
-техникалық жумыс өнимдарлығы; 
П
см
-смена даўамында машинаның ислеген саатлары саны; 
Т
с
-смена ўақты, саат; 
Σt
п
- машинаның смена даўамындағы тоқтаў ўақты, саат. 
Машинанлардың сменадағы жумыс өнимдарлығын төмендегише де анықлаў 
мүмкин. 

---

10
в
техн
см
K
П
П


(2) 
бунда: К
в
-жумыс ўақтынан үнемли пайдаланыў коэффициенти. 
Машиналарды объекттен объектке кешириўге кеткен ўақыт, ҳаўа-райына 
байланыслы тоқтаўлар, шөлкемлестириў ўақтындағы тоқтаўлар, дем алыс ҳәм 
байрам күнлерин есапқа алсақ, онда 
c
n
с
в
T
t
Т
K



(3) 
Машинаның жыллық эксплуатациялық жумыс өнимдарлығы төмендегише 
анықланады. 
N
П
П
см
ж


(4) 
бунда: N-жыл даўамында машиналар ислеген сменеалар саны. 
Техникалық жумыс өнимдарлықты есаплағанда машиналардың жумыс ислеў 
режимин есапқа алыў керек. 
Дәўирли жумыс орынлаўшы машиналарда жумысшы ҳәм салт ҳәрекетлер 
алмасып турылады. Үзликсиз ҳәрекет етиўши машиналарда болса, жумысшы ҳәм 
салт ҳәрекет биргеликте болады. Дәўирли жумыс орынлаўшы машиналардың 
жумыс өнимдарлығы төмендегише анықланады. 
t
Q
П
техн
3600

; м
3
/саат (5) 
бунда: Q- бир дәўир даўамында алынатуғын өним муғдары, м
3
; 
t- дәўирдиң узақлылығы, саат. 
Үзликсиз 
жумыс 
орынлаўшы 
машиналардың 
жумыс 
өнимдарлығы 
төмендегише анықланады. 



F
П
техн
3600
м
3
/саат ямаса 





F
П
техн
3600
т/саат (6) 
бунда: F -материалдың көлденең кесими майданы, м
2
; 
υ- машинаның ҳәрекет тезлиги, м/с; 
γ- материалдың салмағы, кг/м
3
. 
Машинаның техникалық ҳәм эксплуатациялық жумыс өнимдарлығын 
алдыңғы жумыс усылларын қолланыў арқалы жоқарылатыў мүмкин.