Microsoft Word Курылыс машиналары лекция материаллары doc

 
6-лекция. Монтажлаў кранлары.  
Таяныш сөзлер
 
Минара, кран, жумысшы орган, жумыс өнимдарлығы, стрелалы өзи жүрер кран, 
пневмодөңгелекли, гусеницалы кранлар, трубаларды жатқызыўшы,кабелли, төрт 
таянышлы, көпирли кранлар. 
 Минаралы кранлар 
Минаралы кранлар- стреласы вертикал минаранын жоқарғы бөлимине 
беккемленген машина болып, ол конструкцияларды жылжытыў ҳәм монтаж 

---

26
кылыўда пайдаланылады. Минаралы краннын жумысшы ҳәрекети жүкти көтерип 
турыў-түсириў, стрела узынлығын өзгертириў, жүкли стреланы бурыў ҳәм кранды 
рельс бойлап ҳәркетлендириўден ибарат. Кранлардың хызмет 
көрсетиў 
майданының қаттылығы олардан қурылыс жумысларында кең пайдаланыў 
имканын береди. Хызмет көрсетиў майданының узынлығы рельсли жол узынлығы 
ҳәм ени стрела узынлығының еки есесине тең етип алынады.
Пухара қурылысында жүк көтериў қабийлети 3….10 т стрела узынлығы 25м, 
илмектиң көтерилиўи 50м ге шекем болған, көп кабатлы үйлерди қурыўда сәйкес 
түрде жүк көтериў каблети 6,3….12,5т узынлығы 45м ҳәм илмектиң көтерилиўи 
150м болған минаралы кранлар қолланылады. Санаат қурылысында мысал ушын 
электростанциялар, суў иншаатлары қурылысында ҳәм усы сыяклы қурылысларда 
жүк көтериў қабийлети 80 тонна ҳәм жүк көтериў моменти 15000 кНм, стрела 
узынлығы 25…45м ҳәм көтериў бийиклиги 50…80м болған арнаўлы монтаж 
кранлары қолланылады.
Минаралы кранлар төмендеги түрлерге бөлинеди: рельсли жолда 
ҳәркетлениўши; станционар; өзи көтерилиўши. Стрела узынлығның өзгериўи 
бойынша болса көтерилиўши стрелалы ҳәм горизонталь балкалы стрелаларға 
бөлинеди. Минара конструкциясы бойынша болса минарасы бурылатуғын ҳәм 
бурылмайтуғын кранлар ислеп шығарылады.
Минарасы бурылатуғын минаралы кранлар. Кран минарасы 2 (1- сүўрет) 
бурылыў платформасына 4 беккемленетуғын ҳәм бурылыў платформасы болса 
журиў бөлимине 5 таяныўшы, таяныш-бурылыў қурылмасы 6 аркалы 
беккемленеди. Бурылыў платформасына салмақлы жүк7, жүк 8 ҳәм стрела 9 
лебедкалары ҳәм де бурылыў платформасын 
айландырыўшы механизм 3 жайласкан. Стрела 1 минараға шарнирли беккемленген 
болып, полат арканлы тарткылар 12 аркалы тартып алынады. Полат арканлар болса 
бағдарлаўшы блоклар аркалы стрела полиспастына байланысады. Жүкти көтерип-
түсириў болса жүк полиспасты 13 ҳәмде жүк лебедкасы ҳәм аспа илмек 
жәрдеминде әмелге асырылады. Кран болса кабинадан баскарылады. Жүк көтериў 
қабийлетине карай кранлар бир еки үш ҳәм көп кырлы жеке ҳәм екиленши 
полиспастлар қолланылады. Илмек аспасы жүк илмеги, траверса, көшер ҳәм 
блоклардан ибарат.