Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
66
qadar e'tibor bermagan ekanman, biroq endi undagi har bir tafsilotni ikir-chikirigacha 
eslashga urinyapman, chunki bu ko‘p narsani tushunishga yordam beradi. Hikoya 
jangarilarimizdan bir nechasi jalb qilingan portlash xususida edi. Hozir angladimki, bu 
men Urumchi va Lukni tashlab qochganimda sodir bo‘lgan portlash ekan. 
«Portlashlar mahalliy terrorchi kuchlarga to‘nkalgan va hukumat ulardan istalgan 
norozilikni barbod qilishda foydalangan. Jangarilar ustidan katta sud bo‘lib, ularning bari 
jinoyatni bo‘yinga olishgandi, shunga qaramay, ko‘plari o‘limga mahkum etilgan. Qizig‘i 
shundaki, bir kishidan tashqari, mahkumlarning birortasi portlash joyida bo‘lmagan. 
Haqiqiy jinoyatchilar esa qochib ketishga ulgurgan. Undan-da qizig‘i: o‘sha harakatning 
yetakchilaridan biri portlashdan uch oy avval qo‘lga olingan. U xavfsizlik xizmatiga ikkiga 
ajralgan ekstremist guruh borligi, ular tashvish tug‘dirish mumkinligi haqida gapirib, u 
guruhning boshlig‘i ismini aytib bergan. Alalxusus, portlashlarga uning o‘zini aybdor deb 
topishgan. O'sha yigit turmada o‘zini o‘zi o‘ldiradi.
Shundan so‘ng Li bu yetakchi juda ilmli ekani va undan ko‘plab yangi narsalarni 
o‘rganganini aytadi. Oxir oqibat ular harbiy asirlar lagerida ma'lum bir qo‘lyozmani birga 
o‘qishadi. Li yana qo‘shimcha qildiki, biror kimning yaxshi niyati ularni to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
do‘zaxga eltishi mumkin edi. Unutilgan o‘lim dahshati darhol boshimda qanot qoqa 
boshladi, lekin ayni paytda ko‘proq Li haqida o‘ylayapman. Agar o‘sha portlashlarni 
hukumat tashviq qilgan yoki rejalashtirgan bo‘lsa, Li bu xususda qaerdan bilishi 
mumkin? Va agar u buni va mening hayotimni yaxshi bilsa, u davlatga ishlayotgan bo‘lib 
chiqadimi? Lekin bir soniya to‘xtang - yigirma daqiqa burun uni jangari deya meni 
kuzatib yurganidan shubhalandim. Kim o‘zi u? Hozir qaerda yuribdi? 
95
Saltanat xavf ostida qolgandi. Tongyuquq buni dashtdagi noyakdillik isidan sezdi, 
shunga qaramay Bilga-Hoqon umumjahon aqlu zakovat daftari ustida g‘ururlanib 
o‘tirardi. Boshing aqlsiz bo‘lgani holda dunyo zakovatining ma'nisi ne bo‘ldi? Bu 
zakovatni keltirgan kishilar asal beruvchi nayzali asalariga o‘xshashadi. Ikkiyuzlamachi 
xitoylik josus va shu tomonda dashtning kelgusi hukmdori. Tibetlik Bulen rasmiy dini 
Lamaizmni unutib yubordi va norasmiy Bon dinini o‘qitib yurdi. Udar-Sengun Kul-Tegin 
bevasining sevgilisiga aylandi; tamg‘achi Makrach va O'n-o‘q qabilasidan kelgan O'g‘uz-
bilga yangi sharhlarini shahvoniyatning ob'ekti sifatida ishlatadi... Va bu buzuqlik 
cho‘zilgandan cho‘zilaveradi. 
Janubda, Xitoy hukmdori uyg‘ur qabilasi boshlig‘i Shansuni quvg‘in qiladi. Uyg‘urlar hozir 
xitoyliklar va Ko‘k Turklari zulmidan bezor. Shansuning o‘g‘li Hoshu g‘alayon ko‘tarib, 
Xitoy-Otuken karvon yo‘lini to‘sib qo‘yadi. Sharqda Qitan Katugan boshlig‘i Xitoy elchisini 
o‘ldirib, uning boshqa generallarini turklarga yuboradi. Lekin turklar o‘ralashib o‘tirmaydi 
va xitoylik yuborgan josus Katugan va uning oilasini kallasidan judo etadi. Qitanlar 
garchi sotqinni chopib tashlagan va yana bir bor ko‘k turklariga murojaat qilgan bo‘lsa-
da, Bilga-Hoqon ayni paytda Saltanatdan ayrilib qolishga aloqador o‘zining mangu ishlari 
bilan band edi... 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz