www.ziyouz.com кутубхонаси
27
— Аввал мустаҳкам эдими? — Талъат қўл силтади.— Бу соҳада ўзгариш йўқ, кардинал.
Ишларинг қалай?
— Ёмон эмас.
— Ёмон эмас, деганинг «унчалик яхши эмас», деган маънони ҳам англатади. Бекатда
довдираб турганингдан билувдим. Лекин нима учун яхши эмаслигини суриштирмайман. Бу
сенинг шахсий ишинг.
— Битта аблаҳ одам бор... — Даврон ўзи билмаган ҳолда ёрила бошлади. Лекин Талъат уни
гапиртиришга қўймади.
— Агар бу дунёда фақат биттагина аблаҳ одам бўлса, дўппини чамбарак қилиб юрса
арзирди. Ҳа, менинг қишлоқдан нима учун кетаётганимни билмайсан, а?
— Бу сизнинг шахсий ишингиз... — деди Даврон унинг гапига шама қилиб. Талъат бунга
эътибор бермади. Ўчиб қолган сигаретасини яна ёндирди.
— Қишлоқнинг тинчи бузилди. Завод қурилаётганини эшитгандирсан? Энди қишлоғимиз
шаҳарга айланаркан. Ўзим шаҳардан безиб қишлоққа қайтиб келгандим. Энди қайга боришни
билмай гарангсиб турибман.
— Талъат ака, бир гап айтайми?
— Айтма, кардинал. Насиҳатга муҳтож эмасман. Яхшиси ортиқча пулинг бўлса озроқ қарз
бер. Тиланяпти, деб ўйлама. Тирикчиликка етарли маблағим бор. Фақат бирор ерга бориб ишга
жойлашгунимча етмай қолиши мумкин. Биринчи маошимдан қайтариб юбораман.
Даврон чўнтагида борини берди. Ҳар эҳтимолга қарши деб, ўзига бир-икки сўм олиб қолди.
Талъат пулни қўлида ушлаб, унга тикилганича жим ўтирди. Афтидан пул сўрашга сўраб
қўйиб, энди ичини ит таталаётган эди.
— Қишлоққа борсанг... опамникига кир. Китобларимни ўша ерда қолдирганман. Бир тўпини
сен учун ажратиб қўйган эдим. Ҳаммасини ола қол. Бари бир у ерда ҳеч ким ёлчитиб ўқимайди.
Хор бўлиб, титилиб кетади. Сен яхши асрайсан... Пул берганинг учун инъом қилаётганим йўқ,
аввалдан шундай ниятим бор эди... Қарзимни албатта қайтараман.
— Қистаётганим йўқ шекилли? Китобларни сота қолмабсиз-да?
— Китоб сотганимни кўрганмидинг? Уларнинг ҳар бир саҳифасига умримни берганман-ку!?
Одам умрини сотиши мумкинми? Сотолмайди. Одам фақат икки нарсасини — бахтини ёки
қайғусини сотиши мумкин. Бахтини қизғанади. Қайғусини эса ҳеч ким олмайди. Ҳатто сен ҳам
мени тушунмайсан...
Талъат пулни чўнтагига солиб ўрнидан турди.
— Уйга бориб чой-пой ичайлик.
— Йўқ, уйингга бормайман. Чой десанг майли, чойхонага ўтайлик.
Улар анҳор ёқасидаги чойхона томонга юрдилар. Тушлик пайти яқинлашган эди. Даврон бир
чойнак чой билан икки пиёлани хонтахтага қўйиб «Бир чиннидан лағмон олиб келай», деб
емакхона томонга ўтди. Навбат кутиб пича туриб қолди. Икки қўлида икки косани кўтариб
чойхона томонга ўтди-ю, ҳозиргина Талъат ўтирган жойнинг бўшаб қолганини кўриб
ажабланди. Хонтахта устига тўнтариб қўйилган пиёлани олгач, воқеага тушунди: Талъат
Даврон берган пулни шундайлигича қўйиб кетибди...
Даврон аввалига унинг орқасидан бормоқчи бўлди. Сўнг боришнинг бефойдалигини билиб
жойига қайтди. Дили баттар хуфтон бўлиб томоғидан овқат ўтмади. Тез-тез юриб кўчага
чиқди-да, троллейбусга ўтириб уйига жўнади.
Кўча юзидаги ойнаванд дўкон олди гавжум эди. Даврон беихтиёр ўша томонга юрди. Муздек
пивони кетма-кет сипқоргач, сал кайф қилди. Кўнгли хуш бўлмай, баттар асабийлашди. Шунда
ҳам тургиси келмади. Атрофда тўп-тўп бўлиб ўтирган пивохўрларнинг айримлари фақат ўзлари
тушунадиган пайровда аския қилар, баъзилари қаттиқ баҳслашар, яна бировлари сигарет
тутатганича хотиржам суҳбат қурар эди. Давронга ўхшаш якка-ёлғиз пивохўрлар эса уларга
қизиқишсиз қараб ўтиришар эди. Пиво таъсир қилдими ё ҳавонинг қизигани сабаб бўлдими,
Даврон (қисса). Тоҳир Малик
Do'stlaringiz bilan baham: |