Microsoft Word Коришмалар Лаборатория-лот doc

Laboratoriya ishi №4 
Qorishma aralashmasining suv tutib turish
qobiliyatini aniqlash 
Ishni bajarish uchun 3-rasmda ko'rsatilgan asbobdan foydala-
niladi. 
Asbob ichiga filtr qog'oz o'rnatilgan metall yoki chinni voron-
ka (teshigining diametri (1,5 mm), hamda vakuum o'lchagichga 
ulangan shisha idishdan iborat bo'lib vakuum-nasosga ulangan 
bo'ladi. 
Ishni bajarish uchun voronkaga filtr qog'oz yoyib, uning usti-
ga 30 mm qalinlikda qorishma aralashmasi solinadi (aralashman-
ing suriluvchanlik ko'rsatkichi oldindan aniqlangan bo'lishi ke-
rak). So'ngra vakuum-nasos ishga tushirilib 6,7 kPa (50 mm si-
mob ustini) ga teng vakuum hosil qilinadi. 
3-rasm. 
Qorishma 
aralashmasining suv tutib 
turish qobiliyatin aniqlash 
uchun ishlatiladigan asbob. 
1-filtrli voronka; 
2-shisha idish; 
3-vakummetr. 
3 
2 

156 
1
12 
Shunday holda 1 minut turgandan keyin (undan bir qism suv 
so'rib olingandan keyin), aralashma bo'sh idishga solinadi. 
Shu tartibda tajriba 3 marta takrorlanadi va har safar namuna 
olinadi. 
Shundan so'ng har 3 tajribada olingan suvsiz aralashmalar bir-
ga qo'shilib, yaxshilab aralashtiriladi. va ularning harakatchanligi 
StroySNIL konusi yordamida aniqlanadi.
Qorishma aralashmasining suv tutib turish qobiliyati quyidagi 
formula bilan prosentlarda hisoblanadi: 
H
H
S
1
t
.
t

100%, 
bunda S
t.t
- qorishma aralashmasiningsuv saqlab qolish xususiya-
ti; 
H - aralashmaning tajribadan oldingi harakatchanligi; 
H - aralashmaningsh suvi so'rib oligandan keyingi harakat-
chanligi. 
Laboratoriya ishi № 5.
Qurilish qorishmalarining markasini aniqlash 
Qurilish qorishmasining markasi uning asosiy xossasi bo'lib, 
siqilishdagi mustahkamlik chegarasiga ko'ra aniqlanadi. 
Ishni bajarish uchun qorishma aralashmasi tayyorlanib, undan 
o'lchamlari 70,7x70,7x70,7 mm bo'lgan kub shaklidagi namunalar 
yasaladi. Agar tekshirilayotgan qorishma aralashmalarining hara-
katchanligi 5 sm va undan ko'p bo'lsa, namuna - kublar quyidagi-
cha tayyorlanadi: 
Uch xonali tagi ochiq metall qolip moylanib g'ishtning ustiga 
ho'l qog'oz to'shab qo'yiladi (bunda g'ishtning namligi 2% gacha 
va suv shimuvchanligi 10-15% bo'lishi kerak). Qorishma ara-
lashmasi tayyorlanib qolipning uchala xonasi bir vaqtda to'ldirila-
di. 

---

13 
Har bir qolipdan namuna metall sterjen bilan 25 martadan uri-
lib joylashtiriladi va ortib qolgan aralashma ho'l pichoq bilan ke-
sib olinib, yuzasi tekislanadi. 
Agar qorishma aralashmasining harakatlanuvchanligi 5 sm 
dan kichik bo'lsa, aralashma tayyorlanib moylangan metall qolip-
larga 2 bo'lib solinadi, qavatlarning qalinligi taxminan 40 mm. 
Har bir qavat aralashma solingandan keyin kurakcha yordamida 
12 martadan o'rib shibbalanadi, pichoq bilan kesib tashlanadi va 
yuzasi tekislanadi. Gidravlik bog'lovchilar asosida tayyorlangan 
namuna-kublar qolip bilan birgalikda 24 soat davomida maxsus 
kameralarda 20±3
0
temperaturalar va 95-100% nisbiy namlik 
bo'lgan sharoitda saqlanadi.Havoda qotadigan bog'lovchilar aso-
sida tayyorlangan qorishma namunalari nisbiy namlik 65±10% 
bo'lgan xonalarda saqlanadi. 
Tayyor bo'lgan namuna - kublarni gidravlik presslarda sinab 
ko'rib ularning siqilishdagi mutahkamligi quyidagi formula bilan 
aniqlanadi: 
F
P
R

, MPa (kg/sm
2
) 
bunda P - buziuvchi kuch, MPa (kg/sm
2
); 
F - namunaning yuzi, sm
2
. 
Uchala namuna sinab ko'rilgandan keyin, qorishmani siqilish-
dagi mustahkamligining o'rtacha qiymati hisoblanib topiladi. 
Chiqqan natijaga ko'ra qorishmaning markasi aniqlanadi.