Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Po‘latlarni skrap-rudali usulda ishlab chiqarish. 
Bu 
usuldan domna pechlari bo‘lgan po‘lat ishlab chiqaruvchi 
kombinatlarda foydalaniladi, chunki bunda shixtaning 60–
75%i temir-tersak (skrap) chiqindilardan, qolgani suyuq 
cho‘yandan iborat bo‘ladi. 
Bu pechlarda, avvalo, ma’lum miqdorda temir ruda, 
ohaktosh, keyin metall chiqindilar pechning oldi devoridagi 
yuklash darchasi orqali kiritiladi. Ular obdon qizigach 
pechga qayta ishlanuvchi cho‘yan quyiladi. 
Suyuq cho‘yan tarkibidagi Si, P, Mn va qisman 
С
lar 
temir ruda kislorodi bilan oksidlana boradi hamda bu 
oksidlar ohak bilan o‘razo birikib shlak ajrala boshlaydi. 
Metalldagi S ni shlakka o‘tkazish uchun shlak pechdan 
chiqarilgach pechga ma’lum miqdorda boksit qo‘shilgan 
ohaktosh kiritiladi. Bu sharoitda yuqorida ko‘rilgan reaksiya 
bo‘yicha metalldagi S shlakka o‘tadi. Jarayon oxirida vaqt-
vaqti bilan namunalar olib, uning tarkibi va xossalari 
ekspress laboratoriyada kuzatib boriladi. Kutilgan tarkibga 
kelgach, pechga qaytaruvchilar kiritilib, so‘ngra nov teshigi 
ochilib u kovshga chiqariladi. Bu variantda faqat sifati 
pastroq uglerodli po‘latlar olinadi. Lekin temirning temir 
rudadan qaytarilishi hisobiga po‘lat miqdori biroz ortadi. 

---

35 
Po‘latni skrap usulda ishlab chiqarish. 
Bu usuldan 
domnalari bo‘lmagan kichik metallurgik va mashinasozlik 
zavodlarida foydalaniladi. Bunda shixtani 55–75% temir-tersak 
chiqindilar, qolgani qayta ishlanadigan qattiq (chushka) cho‘yan-
dan iborat bo‘ladi. Jarayonni tezlatish maqsadida pechga ozroq 
temir ruda, flyus sifatida ma’lum miqdorda ohaktosh kiritiladi. 
Jarayon yuqorida ko‘rilgan skrap-rudali usuliga o‘xshash 
kechadi. Pechni ishga tushirishdan avval unga temir-tersak 
chiqindi (skrap)larning yarmi, keyin esa metall massasining 
3–5% hisobida ohaktosh, qolgan temir-tersak chiqindilar va 
qattiq cho‘yan solinadi. 
Shixta to‘la suyuqlangach, pechdagi kislorod hamda 
metalldagi erigan FeO ning kislorodi hisobiga Si, P, Mn lar 
oksidlanadi. SiO
2
, MnO, CaO oksidlar birikib, shlak hosil 
bo‘ladi. Vanna temperaturasi zarur temperaturaga ko‘taril-
gach 
С
jadal oksidlanib metall gazlardan va nometall 
qo‘shimchalardan tozalana boradi. Yuqoridagidek metallda-
gi FeO dan Fe qaytaruvchilar yordamida qaytariladi. 
Kutilgan tarkibli po‘lat pechdan kovshlarga novlari orqali 
chiqariladi.