Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Erkin bolg‘alash. Bu ishlovda bolg‘aning pastki qo‘zg‘almas bo‘yog‘iga qo‘yilgan zagotovka bolg‘a babasining ustki harakatlanuvchi bayogi bilan zarblab ishlanadi (55-rasm, g). Bu ishlovda val, shatun, tishli g‘ildirak kabi buyumlar ishlab chiqariladi.

Hajmiy shtamplash. Bu ishlovda zagotovkani maxsus asbob (shtamp)ni qo‘zg‘almas yarim pallasi o‘yiq bo‘shlig‘iga qo‘yib, qo‘zg‘aluvchi ustki yarimpallasi bosim bilan (bolg‘alarda yoki presslarda) ishlovga aytiladi. Bu ishlovda bo‘shliq materialning plastik deformatsiya-lanishi hisobiga to‘ladi (55-rasm, e). Shtamp bo‘shlig‘ining shakli va o‘lchamlari olinadigan buyum shakliga va o‘lchamlariga mos bo‘ladi. Bu ishlovlarda tirsakli vallar, shkivlar, klapan, bolt kabi xilma-xil buyumlar ishlab chiqariladi.



48-rasm. Metallarni bosim ostida ishlash usullarining asosiy turlari: a – bo‘ylama prokatlash; b – kiryalash; d – presslash; g – bolg‘alash; e – shtamplash; f – list shtamplash.

6. 
   List shtamplash. Bu ishlovda list, lenta, polosa, tarzidagi zagotovkalarni matritsaga o‘rnatib, puansonni yurgizishda uni deformatsiyalab matritsa o‘yig‘i o‘tqaziladi. Bu usulda elektro- texnikaviy apparatura detallari, xo‘jalik anjomlari va boshqa bu- yumlar ishlab chiqariladi (48-rasm, f).
   

3-§. Metallarni bosim bilan ishlash oldidan qizdirish va qizdirish qurilmalari

Metallar ma’lum temperaturagacha qizdirilganda sovuq- ligiga nisbatan deformatsiyalanishga qarshiligi 10–15 marta kamayadi. Binobarin, metallarni bosim bilan ishlashdan

oldin qizdirishdan asosiy maqsad uning plastikligini oshirishdir. Bu esa zagotovkani kichikroq kuchlar ta’sirida, kamroq ish sarf qilib, shaklini talab etilguncha o‘zgartirishga imkon beradi.
Ma’lumki, po‘latlarning suyuqlana boshlash tempera- turadan 50–100^oС pastroq temperaturada esa o‘ta qizish zonasi yotadi. O‘ta qizigan po‘latning zarbiy qovushoqligi 5–20% pasayadi.
Akademik S. I. Gubkinning ko‘rsatishicha, metallarni bosim bilan ishlash oldidan qizdirilishida ularning mo‘rt bo‘lib qolishining oldini olish uchun qizdirish tempera- turasini absolyut suyuqlanish temperaturasining 0,70–0,95 qiymati oralig‘ida belgilash kerak.
Metallarni bosim bilan ishlash uchun qizdirish temperatu- rasining yuqorigi va pastki chegarasi doimo e’tiborga olinishi lozim. Shunday qilib, po‘latlarni qizdirib bosim bilan ishlashda temperaturalar intervali ayni po‘latning holat diagrammasiga rioya qilingani holda belgilanishi lozim (49-rasm).