Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

6-jadval

Shuni ham qayd etish zarurki, GOST 380-71 da A guruhga kiruvchi po‘latlarning asosiy mexanik xossalari beriladi, kimyoviy tarkibi berilmaydi, В guruhga kiruvchi po‘latlarni kimyoviy tarkibi beriladiyu mexanik xossalari berilmaydi, V guruhga kiruvchi po‘latlarni esa mexanik xossalari va kimyoviy tarkibi beriladi.

7-jadval

Po‘latning markalari	Uglerod miqdori	Yumshatilg andan keyingi qattiqligi HB, kgk/mm2, kamida	Suvda tob- langan- dan keyingi qattiqligi HRS, kamida	Ishlatilish joyi
U7 va U7A	0,65- 0,74	187	62	Zarblar ta’sirida ishlaydigan as- boblar va buyum- lar, masalan, bolta, shtamp, iskana va boshqalar

U8 va U8A	0,75- 0,84	187	62	Qattiqligi va qovu- shoqligi yuqori bo‘lishi talab eti- ladigan asbob va buyumlar, masalan, kernel», matrisa, puanson, metall ke- suvchi qaychi va boshqalar
U9 va U9A	0,84- 0,94	192	62	Qattiqligi yuqori, qovushoqligi esa pastroq bo‘lishi talab etiladigan asboblar, masalan, kemer, tosh kesish zubilosi, duradgor- lik asboblari va boshqalar
U10 va U10A	0,95- 1,04	197	62	Kuchli zarb ta’si- rida bo‘lmaydigan qattiqligi yuqori, qovushoqligi esa pastroq bo‘lishi talab etiladigan as- boblar, masalan, metall randalash keskichi, metchik, plashka, razv- yortka, egov va boshqalar

Sifatli konstruksion po‘latlarning markalanishi. Sifatli konstruksion po‘latlar markalaridagi ikki xonali raqamlar sifatli po‘latligini bildiradi. Agar bu raqamlar yuzga bo‘linsa, shu markali po‘lat tarkibidagi uglerodning o‘rtacha foiz miqdori aniqlanadi. Raqamlar oxirida masalan,
«G» harfi kelsa, u marganes miqdorini odatdagi po‘lat- larnikidan ortiqligini bildiradi. Shuni ham qayd etish joizki, sifatli kostruksion po‘latlarning tarkibidagi marganesni miqdoriga ko‘ra, ular ikki guruhga ajratiladi: birinchi guruhdagi po‘latlarda marganes miqdori ko‘pi bilan 0,7– 0,8% bo‘lsa, ikkinchi guruhdagi po‘latlarda marganes miqdori 1–1,2% gacha bo‘ladi. 6-jadvalda sifatli konstruksion po‘latlar markalari, tarkibi, mexanik xossalari va ishlatilish joylari keltirilgan.
Ko‘p uglerodli po‘latlarning markalanishi. Ko‘p uglerodli po‘latlarning markalaridagi «U» harfi ko‘p uglerodli po‘latligini bildiradi. Undan keyingi raqamlar o‘nga bo‘linsa po‘lat tarkibidagi uglerodning o‘rtacha foiz miqdori aniqlanadi. Masalan, U10 A markali po‘latda uglerodning o‘rtacha miqdori 1% bo‘ladi. Raqamdan keyingi A harfi esa po‘latning tarkibida P, S yo‘q darajada bo‘lib, bu po‘lat yuqori sifatli asbobsozlik po‘lati ekanligini ko‘rsatadi. 7-jadvalda ko‘p uglerodli po‘latlar markalari, uglerod miqdori xossalari va ishlatilish joylari keltirilgan.

6-§. Legirlangan po‘latlar tasnifi va markalari

Legirlangan po‘latlarni legirlovchi elementlar miqdoriga ko‘ra 3 guruhga ajratiladi:

I guruh tarkibiga kiruvchi legirlovchi elementlar miqdori 2,5% dan oshmaydi, II guruh tarkibiga kiruvchi legirlovchi elementlari 2,5–10% oralig‘ida bo‘ladi va III guruh tarkibiga kiruvchi legirlovchi elementlar 10% dan ortiq bo‘lgan po‘latlar kiradi.
I guruh po‘latlar kam legirlangan bo‘lib, konstruksion po‘latlar sinfiga, II guruh po‘latlar o‘rtacha legirlangan bo‘lib, konstruksion va asbob-sozlik po‘latlar sinfiga, III guruh po‘latlar ko‘p legirlangan po‘latlar bo‘lib, maxsus
xossali po‘latlar sinflariga kiradi.

8. 
   jadvalda legirlangan po‘lat markalari tarkibi, qattiqligi va ishlatilish joylariga misollar keltirilgan.
   

Legirlangan po‘latlarning markalanishi Bu po‘latlarni markalashda ularning tarkibiga kiruvchi legirlangan elementlar tegishli harflar bilan belgi-lanadi. Masalan, xrom
– X, nikel – N, mis – D, alyuminiy – D, kremniy – C, marganes – G, azot – A, volfram – V, vanadiy – F, fosfor – P va hokazo. Bu harflardan keyingi raqamlar esa shu elementning foiz hisobidagi o‘rtacha miqdorini bildiradi. Masalan, 3OXN3, markali po‘latlarda 30 raqami yuzga bo‘lin-sa, uning tarkibidagi uglerod miqdori aniqlanadi, ya’ni bu po‘latda 0,3 % uglerod bor. X harfi ketidan raqam yozilmaganligi uchun bu po‘latda 1,0–1,5 %gacha Cr bo‘ladi. N harfidan keyin 3 raqami borligi uchun 3% Ni bo‘ladi. Legirlangan po‘latning yuqori sifatli ekanligini ko‘rsatish uchun shu po‘lat markasining oxiriga A harfi yoziladi.
Maxsus po‘latlarning markalari oldiga qo‘shimcha A, Sh, R va boshqa harflar yoziladi. Masalan, A12, ShXI5, P18, va
h.k. Avtomat po‘latlari A harfi bilan, sharikli podshipnik po‘latlari Sh harfi bilan, tez kesar po‘lat esa R harfi bilan belgilanadi.

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: